Dedeağaç’ın askeri planlama, navlun ve enerjideki yeni rolü ve Türkiye’nin Boğazların baypass edilmesi için altyapıya büyük yatırımlar yapılması planlanıyor.
Dedeağaç limanının, özellikle Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının başlamasıyla elde ettiği büyük stratejik öneme sahip konumu, Yunanistan’ın NATO ve ABD’nin planlarındaki rolünü kararlı bir şekilde yükseltirken, altyapının iyileştirilmesine yönelik büyük bir yatırım programı başlatıldı.
Dedeağaç limanının artan rolü, Yunanistan’ın ABD ile imzaladığı Karşılıklı Savunma İşbirliği Anlaşması’nda (MDCA) yer alıyor ve ABD güçlerine sağladığı kolaylıklar, Washington’un önemli ölçüde yatırım yapmasına zemin hazırlıyor. Aynı zamanda, Girit adası Suda ve Larissa’daki üslerle birlikte, ABD’nin Ortadoğu’nun yanı sıra, Balkan bölgesini de kontrol etmesini sağlayan stratejik öneme sahip bir “üçgen” yaratılıyor. Yunanistan’ın burada oynadığı rol de göz ardı edilmeyecek kadar büyük.
Ukrayna’daki savaş, Miçotakis hükümetinin tutumu aracılığıyla Dedeağaç’ın NATO ve tabii ki ABD açısından değerini ortaya çıkardı. Tüm bunlar, 2022 yılında Miçotaki hükümetinin limanın özelleştirme sürecini iptal etmesine ve Başbakan Kiriakos Miçotakis’in o sırada durumun Dedeağaç’ın “Yunan Devletinin mülkiyetinde kalmasını” gerektirdiğini belirtmesine yol açtı. Miçotakis Amerika Devletleri ziyareti sonrasında Dedeağaç limanının özelleştirilmesini geçici olarak dondurduklarını açıkladı.
Türkiye’nin hemen yanı başında, Dedeağaç limanına yanaşan ve Ukrayna’nın ihtiyaçları için silah boşaltan Amerikan askeri varlığından ve NATO gemilerinden olduğu kadar, Dedeağaç’ın amacının bu olduğunu düşündüğü için bölgenin bir bütün olarak üstlendiği rolden dolayı bir rahatsızlık duyduğu ortada. Artık ticari ve askeri ulaşımın yanı sıra, enerji için de Kuzey’e giden alternatif bir yol olduğundan, Çanakkale Boğazı’nı da baypass ediyor.
Ukrayna’daki savaş sayesinde, Dedeağaç, her şeyin gösterdiği gibi, Türkiye’deki Boğazların önemini düşürmeyi ve Rusya’nın Akdeniz ve Balkanlar’daki etkisini durdurmayı başaracak bir jeopolitik, enerji ve ticaret eksenine dönüştüğü için, Yunanistan’ın rolü yükseltiliyor.
Doğalgazın “Dikey Koridor” boru hatlarıyla Orta ve Doğu Avrupa’ya taşınması amacıyla toplam kapasitesi 11 milyar metreküp olarak planlanan iki yüzer LNG alım istasyonu olmak üzere, Dedeağaç’ta çok önemli projelerin çalışmaları şu an devam ediyor. Bu yılın sonunda ise ilk yüzer LNG alım istasyonunun devreye girmesi çalışmalarına hız verildi ve bu yönde ilerliyor.
Doğu Demiryolu, Egnatia’nın bir parçası olarak bilinen Dedeağaç – Ormenio (Çirmen) hattının 1 milyar euroluk iyileştirme projesi için ihale prosedürleri şimdiden başlatıldı. Hedef, on yılın sonunda, demiryolu ağının Boğazları baypass ederek kuru yük taşımacılığı için Dedeağaç, Selanik ve Kavala limanlarını Karadeniz’deki ilgili limanlara bağlayabilmesidir. Buradaki asıl amaç Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Kanal İstanbul” projesinin pasifleştirilmesi yatıyor. Amerika Birleşik Devletleri de bu projeden ciddi rahatsızlık duyuyor.
Bunu zamanın ABD’nin Atina Büyükelçisi şimdilerde ise ABD Enerji Bakan Yardımcısı Geoffrey Pyatt, Dedeağaç’a yaptığı onlarca ziyarette dile getirmişti. Pyatt, Dedeağaç’ın rolüne ve bunun sayesinde ABD’nin de yatırımlarıyla Yunanistan’ın Dedeağaç bölgesinin sadece bir enerji koridoru değil, aynı zamanda kuru yük taşımacılığında da önemli rol üstleneceğine vurgu yapmıştı. Görünen o ki, şu an proje adım adım o yönde ilerliyor.
Elektrikli demiryolu ağı kurulduğunda ve liman ile de bağlantısının sağlanmasıyla ulaşım, lojistik ve konteynerlerin önünü açarak Dedeağaç’ı Güney Akdeniz’in merkez noktası haline getirecek. Yunanistan ve Amerika bunun peşinde. Bu proje sayesinde Doğu Balkanlar ve Güneydoğu Avrupa ülkeleri hem enerji bağımlılığı olarak hem de kara taşımacılığı alanında, Türkiye ve Boğazlar baypass edilerek Dedeağaç üzerinden kontrol edilecek.
Tüm bu gelişmeler ve devam eden çalışmalar dikkate alındığında, Dedeağaç limanında 23 milyon euroluk projelerin uygulanmasına, Trans-Avrupa Taşımacılık Ağı’na yeni katılan Dedeağaç limanının sadece Yunanistan’da değil, aynı zamanda ağırlıklı olarak Güneydoğu Avrupa’da önde gelen bir lojistik-ulaşım bağlantısı olarak ortaya çıkması için Miçotakis hükümeti komitesi tarafından karar verildi.
Yunanistan Denizcilik ve Ada Politikası Bakanlığı bölgede bir dizi çalışmaların yapılması için bir dizi projeler başlatılmasını onayladı. Bunlardan bazıları, limanın giriş çıkışlarının ve gemi iskelelerinin 12 metre derinliğe kadar temizlenmesinin yanı sıra, çevre yolunun liman ve Egnatia otoyolu ile bağlantısının sağlanması öngörülüyor.
Son olarak ABD ordusunun Dedeağaç’a konuşlanması sadece tesadüf sayılamaz. Görünen o ki 2023 yılı sonu ile başlayacak olan hareketlilik 2024 yılı içinde oldukça yoğunlaşacak. ABD Dedeağaç bölgesinde varlığını oldukça yoğun bir şekilde ve kalıcı olarak hissettirecek. Her ne kadar NATO şemsiyesi altında şu an bölgede askeri hareketlilik yaşansa da aslında bu geçici hareketlilik yerini Türkiye’nin Batıdaki komşusu Yunanistan’ın planladığı ve arzuladığı gibi gerçekleşecek.
