Eskişehir Türk Dünyası Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamında Türk Dünyası 1. Gazeteciler Şurası gerçekleştirildi. Şura, Yurt içinden ve dışından büyük bir özveri göstererek gelen 350 gazetecinin katılımıyla gerçekleşti. Şura’ya Kosova’dan İbrahim Arslan, Raif Kırkul ve Mediha Yarımhoroz katıldı.
Eskişehir Valiliği, Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı, Gazeteciler Cemiyetleri Basın Vakfı’nın işbirliği, Dünya Gazeteciler Federasyonu, Türk Dünyası Genç İletişimciler Birliği’nin katkılarıyla gerçekleştirilen “Türk Dünyası 1. Gazeteciler Şurası”na Türk Cumhuriyetleri ve Türk Akraba Toplulukları ile Avrupa’dan; Türkiye, Azerbaycan, Afganistan, Bulgaristan, Çuvaşistan, Kosova, Kırım, Türkmeneli Irak, Suriye Türkmenleri, Türkmen Sahra-Tebriz İran, Romanya, Slovanya, Almanya, Hollanda, Belçika’dan Gazetetürk Nejdet Özkan, Fransa, İngiltere, Batı Trakya-Yunanistan, Makedonya (FYROM), Abhazya, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Doğu Türkistan, Tataristan, Ahıska Türkleri, Gagavuzya-Moldova, Rusya ve KKTC’den gazeteciler katıldı.
3 gün süren şura sonunda bir deklarasyon yayınlandı. Buna göre:
1. Türk dünyası medya mensupları arasında iletişim ağı kurularak, karşılıklı bilgi paylaşımı ve işbirliği güçlendirilecektir.
2. Türk dünyası medya mensupları, evrensel insan haklarının savunulması, bölge ve dünya barışına katkı sunulması yönünde çaba sarfedecektir. Medyada nefret ve düşmanlık söylemlerinin önüne geçilerek sevgi, iyi niyet ve barış dilinin teşvik edilmesi kararlaştırılmıştır.
3. “TÜRK DÜNYASI HABER AJANSI” adı altında bir oluşumun temel ihtiyaç olduğu belirlenmiştir. Bu sebeple bir haber ajansının kurulması ile ilgili temeller atılmış ve üretilen haberlerin dünyaya ulaştırılmasına karar verilmiştir.
4. TÜRK DÜNYASI GAZETECİLERİ, Türk dünyasına yönelik hizmet eden tüm kurum ve kuruluşlarla müşterek çalışmalarda bulunmayı taahhüt etmektedir.
5. Türk dünyasında, basın özgürlüğünün ihlali durumunda ilgili ülkelere gerekli uyarılarda bulunarak, ortak imzalı basın bildirileri yayınlanacaktır. Aynı şekilde tüm Dünyada basın özgürlüğüyle ilgili ihlallerde duyarlı olunacak ve demokrasinin teminatı olarak halkın haber alma hakkı savunulacaktır.
6. Türk dünyası kadın gazetecileri, yaşanan problemleri değerlendirerek; “Türk Dünyası Kadın Gazeteciler Derneği”nin kurulmasına karar verilmiştir.
7. Türk dünyasında basın ve ifade özgürlüğünün, evrensel hukuk çerçevesine oturtulması kaçınılmaz bir zarurettir. Medyaya yönelik sansür kabul edilemez. Ancak, medya da kişi hak ve hürriyeti ile mahremiyetin korunması ilkesine özen göstermelidir.
8. Anadolu Ajansı’nın; ülke dışındaki Türk medyasına ücretsiz, Türkiye’deki yerel medyaya ise daha uygun ücretle hizmet vermesi beklenmektedir.
9. Suriye’deki iç savaşta yaşanan dram ve özellikle Türkmenlere yönelik insan hakları ihlalleri şiddetle kınanmaktadır. Hakkında haber alınamayan kayıp Gazeteci Beşşar Kaddumi’nin akıbetiyle ilgili Suriye yetkililerinin açıklama yapması beklenmektedir.
10. Kırım’daki son gelişmeler kabul edilemez. Ukrayna’nın toprak bütünlüğü korunmalı ve sorunların çözümü demokratik yollarla sağlanmalıdır.
11. Doğu Türkistan Türklerine yapılan insan hakları ihlalleri ve dünyanın tutumu vicdanları yaralamaktadır. Uluslararası kurum ve kuruluşlar, Uygurlara uygulanan insanlık dışı muamelenin engellenmesi için gereken adımları atmalıdır. Ayrıca Çin polisi tarafından rejim karşıtı suç işlediği gerekçesiyle gözaltına alınan gazeteci-akademisyen İlham Tohti için dünyada gündem oluşturulmalı ve uluslararası insan hakları kuruluşlarının gözetiminde yeniden yargılanması sağlanmalıdır.
12. Karabağ’daki işgal kabul edilemez. Uluslararası toplum, Ermenistan’ın işgal ettiği Azerbaycan topraklarını terk etmesini sağlamalıdır.
13. Irak Türklerinin yaşadığı özellikle Tuzhurmatu ve Kerkük’teki şiddete son verilmeli, Türkmenlerin güvenlikleri ve tüm hakları Irak’ın toprak bütünlüğü içerisinde korunmalıdır.
14. İran’da yaşayan Türklerin demokratik hak ve özgürlükleri korunmalı. İran’ın Azerbaycan eyaletleri bölgesinde bulunan Urumiye Gölü’nün kuruması, bölgede yaşayan halkın sağlığını tehdit etmektedir. Hem bu sorunun, hem de İran sınırları içerisinde yer alan Türkmensahra bölgesinde yaşanan sıkıntıların giderilmesi yönünde, yeni Cumhurbaşkanı tarafından verilen sözlerin yerine getirilmesini beklemekteyiz. Her iki konuda İran yönetimine yeni bir çağrı yapılmasına karar verilmiştir.
15. Avrupa’da yükselen ırkçılık ve İslamofobya, Türkleri ve diğer Müslüman azınlıkları tehdit etmektedir. Bu sorunun çözümü için birlikte yaşama kültürünü geliştirici adımlar atılmalıdır.
16. Afganistan Türklerinin eğitimi konusunda gerekli girişimlerde bulunulmalıdır.
17. Bağımsızlığını ilan ederek Türk dünyasına katılma adımı atan ülkelerin uluslararası boyutta tanınmamalarıyla ilgili çağrıda bulunulması kararlaştırılmıştır.
18. Türk dünyası ülkelerinde yaşayanların iletişiminin çok daha sağlıklı ve verimli bir şekilde yapılabilmesi için Türkiye Türkçesi’nin, ortak iletişim dili olarak Türk Dünyası toplulukları tarafından benimsenmesi değerlendirilmiştir. Ayrıca Türkçe’nin farklı lehçelerinin karşılıklı tercümesinin, google başta olmak üzere, internet ortamında yapılmasıyla ilgili olarak girişimlerde bulunulması kararlaştırılmıştır.
Türk dünyasına hizmet eden medya mensuplarına “Türk Dünyası İsmail Gaspıralı Basın Hizmet Ödülü” ihdas edilerek, gelecek yıldan itibaren verilmesi kararlaştırıldı.
