“Batı Trakya Köyler Ansiklopedisi” Gümülcine Türk Gençler Birliği’nde tanıtıldı.
Gazeteci-araştırmacı yazar İbrahim Baltalı tarafından kaleme alınan “Batı Trakya Köyler Ansiklopedisi” Batı Trakya Azınlığı Kültür ve Eğitim Şirketi’nin (BAKEŞ) yayınladığı kitabın tanıtımı ve imza günü 17 Kasım Cuma günü Gümülcine Türk Gençler Birliği’nde gerçekleşti.
Tanıtıma Türkiye’nin Gümülcine Başkonsolosluğu’ndan Muavin Konsolos Osman Şahin, Rodop Milletvekilleri İlhan Ahmet ve Mustafa Mustafa, DEB Partisi Genel Başkanı Mustafa Ali Çavuş, Sabık Milletvekili Galip Galip, Yassıköy Belediye Başkanı İsmet Kadı, Gümülcine Seçilmiş Müftü Yardımcısı Fehim Ahmet, GTGB Başkanı Necat Ahmet, BAKEŞ Genel Müdürü Pervin Hayrullah, BAKEŞ Genel Sekreteri Mustafa Katrancı, Doğu Makedonya – Trakya Eyaleti bağımsız meclis üyesi Önder Mümin, Batı Trakya Türk Öğretmenler Birliği Başkanı Aydın Ahmet, BİHLİMDER Başkanı Mehmet Emin Ahmet, Rodop İli SÖPA Derneği Başkanı Salih Ahmet, BTAYTD Başkanı Ercan Ahmet, Batı Trakya Camileri Din Görevlileri Derneği Başkanı Sadık Sadık, Kırcaali Haber gazetesi sahibi Müzekki Ahmet, Kırcaali’den Şair Durhan Ali katıldı.
Etkinliğin açılış konuşmasını BAKEŞ Genel Sekreteri Mustafa Katrancı yaptı. Katrancı, “Bir toplumun varlığının en önemli tescili eserleridir. 41’nci yayınımız olan “Batı Trakya Köyler Ansiklopedisi” aslında var olan değerlerimizin bir ölçüde derlenmesi, envantere geçmesi açısından da çok önemli. Bu çalışmayla Batı Trakya’da bulunan 600 civarında köy ve yerleşim yeri nüfusuyla, hikaye ve rivayetleriyle ve aynı zamanda fotoğraflarıyla kayıt altına alınmaktadır. Ansiklopediyi hazırlayan İbrahim Baltalı’ya, tanıtımı gerçekleştirecek olan öğretmen ve edebiyatçılarımız Süleyman Dikme’ye ve Mümin Mümin’e ve bu tanıtım etkinliğine katılımınızdan dolayı sizlere teşekkür ediyoruz.”
“Atina’daki sel felaketinde hayatını kaybedenlerin ailelerine başsağlığı diliyorum”
Tanıtım etkinliğinde bir selamlama konuşması yapan Muavin Konsolos Osman Şahin, konuşmasına Atina’da meydana gelen sel felaketinde yaralanan mağdurlara acil şifalar ve hayatını kaybedenlerin geride kalanlarına başsağlığı dileyerek başladı.
Türkiye Cumhuriyeti Gümülcine Başkonsolosluğu’nu temsilen kitap tanıtım programına katıldığını ve Başkonsolos Ali Rıza Akıncı’nın bu törene Ankara’daki işleri dolayısıyla katılamadığını belirtti.
“BİZİM KÜLTÜRÜMÜZDE, 1000 YIL ÖNCESİNDE, MUSİKİ İLE İLGİLİ HAZIRLANMIŞ ANSİKLOPEDİK KİTAPLAR VARDIR.”
“Değerli soydaşlarım, ben de İbrahim bey gibi heyecanlıyım. Ansiklopedi; bilgiye erişimin kolay olması için ilmi çalışmaların harf ve hece sıralamasına göre dizilerek kitaplaştırılmasıdır. Bütün ilim dallarına ait ansiklopediler vardır. Ansiklopedilerin güzel görünmeyen tarafı, harf sıralaması gereği bazı küçük şahısların büyük tarihi şahsiyetlerin önünde yer almalarıdır. Mesela, bir kutb-u azamın, herhangi bir özelliği olmayan birinin aşağısında yer alması gibi. Bazı çevreler bizim Ansiklopedi ilmini Tanzimat’tan sonra Avrupa’dan aldığımızı söylerler. Oysa bizim kültürümüzde, 1000 yıl öncesinde örneğin musiki ile ilgili hazırlanmış ansiklopedik kitaplar vardır. Diğer bütün ilim dallarında da, Kur’an, Hadis, Tabakat, Kitabiyat (Bibliyografi), Tarih, Coğrafya, Edebiyat, İlm-i Neseb dallarında ansiklopedik olarak tedvin edilmiş Mucemul Müfehresler, Elfazlar, Kamus el Alamlar, Süllemul Vusullar ve Keşf-i Zununlar vardır.
“1000 yıl sonra (İberyalı Ebu Bekri gibi) Balkan Yarımadası araştırmalarında İbrahim Baltalı’nın “Batı Trakya Köyleri Ansiklopedisi” hayranlıkla yad edilir.”
İbrahim Baltalı’nın hazırladığı coğrafya alanına dair ilk ansiklopedi kitabı ise Endülüslü Bekri tarafından yaklaşık bin yıl önce hazırlanmıştır. (Mucem Mestacem) Bu kitap kendinden önceki 500-600 yıllık folkloru, yaşantıyı, dil özelliklerini vs. gelenek ve görenekleri içerdiği için dünyada iz bırakmış şaheser kitaplar arasındaki yerini almıştır. Umarım İbrahim beyin bu eseri de tamamlandığında böylesi ilgiye mazhar olur ve 1000 yıl sonra (İberyalı Ebu Bekri gibi) Balkan Yarımadası araştırmalarında İbrahim Baltalı’nın “Batı Trakya Köyleri Ansiklopedisi” hayranlıkla yad edilir.
“Batı Trakya’nın kültürel zenginliği ile ilgili böylesi bir çalışmanın güzel bir cild halinde elimizde olması ki tamamı yaklaşık 4-5 cilt olacaktır, alkışlanacak bir hizmettir.”
Değerli Soydaşlarım!
Kültürel hayatımızda ansiklopedinin ayrı birer yeri vardır. Ansiklopediler her şeyden önce birer değerli kültürel miras envanter çalışmasıdır. Yastık altı tabir ettiğimiz referans kitaplarıdır. Bilgi depolarıdır. Her evde bulunmalıdır. Sınırları ilminizin ulaştığı menzil kadardır. Batı Trakya’nın kültürel zenginliği ile ilgili böylesi bir çalışmanın güzel bir cild halinde elimizde olması ki tamamı yaklaşık 4-5 cilt olacaktır, alkışlanacak bir hizmettir. Türkiye Cumhuriyeti Gümülcine Başkonsolosluğu adına İbrahim Beyi ve emeği geçenleri huzurunuzda kutluyorum. Gönül ister ki müteakip yıllarda art arda bu tür verimli çalışmalar tamamlanarak Batı Trakya’nın Kültürel Envanterinin dökümü tamamlansın.
“Gümülcine merkezli bu tür kültürel mirası kayıt altına alma çalışmaları birer çınar ağacı gibi dallanır budaklanır umudumu taşıyorum”
Değerli soydaşlarım,
Bulunduğunuz mıntıkada bize ait büyük bir kültürel zenginlik var ve her gün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Gümülcine denilince akla çınarların bol olduğu gelenekli bir şehir akla gelir. Asaletli bir geleneğe sahip olmanın en güzel sembolü, uzun ömürlü ve arzın derinliklerine kök salmış ve asumana kucak açmış dal ve kökleriyle adeta şehrinizin sembolü haline gelmiş çınarlar kültürünüzün ve tarihimizin birer gün görmüş şahididirler. Gümülcine merkezli bu tür kültürel mirası kayıt altına alma çalışmaları birer çınar ağacı gibi dallanır budaklanır umudumu taşıyorum.
Kaşgarlı Mahmut gibi köy köy gezerek, Batı Trakya’nın kültürel hayatına kazandırdığı bu değerli örnek çalışmasıyla Gazeteci ve Yazar İbrahim Baltalı Bey’e, kitabın yayınlanmasına vesile olan Batı Trakya Kültür ve Eğitim Şirketi Başkanı Ahmet Hacıosman Beyefendiye ve hazırlanmasında katkıları olan Pervin Hanıma ve bütün soydaşlarıma gönülden teşekkür ediyor, hayırlı akşamlar diliyorum.”
Protokol konuşmalarının ardından Oturum Başkanlığı’nı Mustafa Katrancı’nın yaptığı kitabın tanıtım bölümüne geçildi.
“Köylerimizin bir kısmının, 1500 yıllarında, Anadolu’daki cemaat, boy ve oymak isimleri ile aynı olması tesadüf olarak kabul edilmemelidir.”
İlk sözü “Batı Trakya Köyler Ansiklopedisi” isimli kitabın yazarı İbrahim Baltalı aldı. İlk olarak kitabın hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür eden Baltalı, “Osmanlı İmparatorluğu döneminde Balkanlar’a geçiş noktasını oluşturan Batı Trakya, 1350’li yıllarda yapılan fetihler sonucunda refaha ve huzura kavuşmuştur. Fetihlerden sonra bölge camiler, köprüler, çeşmeler, hamamlar v.b. Osmanlı mimari eserleriyle süslenmiştir. İskan hareketleri ve göçler sonucunda da bugünkü köylerimiz oluşmuştur. Bu yüzden köylerimizin bir kısmının, 1500 yıllarında, Anadolu’daki cemaat, boy ve oymak isimleri ile aynı olması tesadüf olarak kabul edilmemelidir. Yine yaklaşık 125 köy isminin Türkiye’de bulunması da insanlarımızın köklerinin nerelere dayandığının bir ispatı niteliğindedir. İşte yukarıdaki sebeplerden ve de insanlarımızın ezici bir çoğunluğunun köylerini Türkçe isimlerle telaffuz etmelerinden dolayı alfabetik sıra buna göre düzenlenmiştir.” Diyerek konuşmasına başladı ve şöyle devam ettirdi: “Yaptığımız çalışma esnasında önce kaynakları toplama girişimimiz oldu. Devamında da basılı ve sosyal medyayı taradık ve fotoğraflama işini hallettik. İşin en zevkli yanı ise köylerde yaşayan insanlarımızla bire bir konuşmak oldu. Yazılı kaynaklarda olmayan bilgileri atalarından duydukları gibi bizlere aktardılar.
“Elinizdeki bu çalışma, bitti dediğimiz anda, yeniden başlamaktadır”
Çalışmamıza önce köyün coğrafi konumunu, rakımını, ne zaman köy statüsü kazandığını, bugüne kadar hangi nahiye ve belediyelere bağlandığını ve 1920’den itibaren her on yılda bir yapılan sayımlarda köylerin nüfuslarını tespit ettik. Devamında da Osmanlı kaynaklarında köyün adının Anadolu’da cemaat, oymak ve aşiret adlarıyla aynı olup olmadığını araştırdık. Ayrıca Lozan Barış Antlaşması gereği Türk-Yunan halklarının mübadelesinde Türkiye’den köylere kaydedilen Rum nüfusun sayılarını ekledik. Köylerde halkla yaptığımız görüşmelerde köyün adının nereden geldiğini, yaşanmış önemli olayları, lakapları, yer isimlerini, köydeki tarihi eserleri, camilerin ve okulların tarihlerini tespit etmeye çalıştık. Yine köylerde doğmuş ve günümüzde çok önemli makamlarda olan ünlü insanlarımızı eklemeyi de unutmadık.” Görüşlerine yer verdi.
Baltalı konuşmasını, “Elinizdeki bu çalışma, bitti dediğimiz anda, yeniden başlamaktadır; çünkü, bilgi ve kaynak akışı sürekli devam etmektedir. Ancak bir yerde de bitirmek zorundayız.
Eserimizin her Batı Trakya Müslüman – Türkünün evinde bulunması gerektiğine inanmaktayız.” İfadelerini kullanarak sonlandırıldı.
“İnsanlarımızın bulundukları köy, hangi köy olursa olsun, bu topraklardan kopmadan yaşamalarını en kalbi duygularımla arzu ederim”
Daha sonra İskeçe Muzaffer Salihoğlu Azınlık Ortaokulu ve Lisesi’nden Edebiyat Öğretmeni Süleyman Dikme Süleymanoğlu söz aldı. Ansiklopedinin tanımını yaparak bu eserin Batı Trakya’da ilk ansiklopedi olması nedeniyle önemine değindi. Lozan Antlaşması, Kıbrıs olayları ve son ekonomik gelişmelerin bu köylerdeki nüfus oranlarına etkilerinin anlatan öğretmen Süleyman Dikme, son olarak ansiklopedi içerisinde yer alan kişilerin tanıtılmasından bahsetti. Dikme, “İnsanlarımız, Batı Trakya’da yıllarca kendi yaşadıkları ülkenin hukuk kurallarına hiçbir şekilde karşı gelmeden barış ve huzur içinde yaşamayı tercih etmişlerdir. İnsanlarımızın bulundukları köy, hangi köy olursa olsun, bu topraklardan kopmadan yaşamalarını en kalbi duygularımla arzu ederim” görüşlerine yer verdi.
“Batı Trakya’da yapılmış olan bu çalışmada kayda alınmış köylerin bazıların zaman içinde yer değiştirdikleri tespit edilmiştir.”
Son bölümde, Türkçe Öğretmeni, doktora öğrencisi ve aynı zamanda BTAYTD Yönetim Kurulu Üyesi Mümin Mümin söz aldı. Ansiklopedinin içeriği hakkında bilgiler veren Mümin, bu ansiklopedi sayesinde bilinmeyen bir çok yer hakkında bilgi sahibi olunacağını belirterek şu görüşlere yer verdi: “Batı Trakya’da yapılmış olan bu çalışmada kayda alınmış köylerin bazıların zaman içinde yer değiştirdikleri tespit edilmiştir. Değişik nedenlerden dolayı ilk kuruldukları yerlerden taşındıklarını da öğrenmekteyiz. Bu yer değiştirmelerin, doğal afetler, hastalıklar veya coğrafi nedenlerden kaynaklandığını görmekteyiz.”
Ansiklopedi tanıtımının son bölümünde günün anısına katılımcılar, hep birlikte birer hatıra fotoğrafı çektirdi.
Bu arada Kırcaali’den gelen Kırcaali Haber gazetesi sahibi ve aynı zamanda Türk Kültür Sanat Derneği Başkanı Müzekki Ahmet İbrahim Baltalı’ya gazetenin kuruluş aşamasında yaptığı katkılardan dolayı bir plaket sundu.
Etkinliğin sonunda da İbrahim Baltalı, kitabı imzaladı, soydaşlarla yakından ilgilendi ve katılımlarından dolayı teşekkür etti.
“Batı Trakya Köyler Ansiklopedisi” Gümülcine’de yer alan BAKEŞ’ten temin edilebilir.
VİDEO İZLE: http://www.dailymotion.com/video/x69qe7l
