Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı (YTB), Balkanlar’daki tarih ve kültür hizmetlerine devam ediyor. Bu bağlamda İstimâlet siyasetini Bosna özelinde askeri, siyasi, ekonomi, dini ve kültürel boyutlarıyla inceleyen “Osmanlı İstimâlet Siyaseti ve Bosna: XV ve XVI. Yüzyıl” kitabı yayımlandı.
Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’nın, İstimâlet siyasetini Bosna özelinde askeri, siyasi, ekonomi, dini ve kültürel boyutlarıyla inceleyen “Osmanlı İstimâlet Siyaseti ve Bosna: XV ve XVI. Yüzyıl” kitabı yayımlandı.
YTB Başkanı Abdullah Eren, sadece Balkan coğrafyası için değil, Türk Dünyası için de anlamlı ve bir o kadar da önemli eserin takdimini aşağıda kaleme aldığı yazıyla okuyucusuyla buluşturuyor.
Takdim
“Türk-İslam medeniyetinin insanlığa sunduğu en kıymetli hediyelerden biri olan Devlet-i Aliyye, kudretinin zirvesine ulaştığı dönemlerde yalnızca Avrupa ve dünya tarihine istikamet vermekle kalmamış; hükümferma olduğu geniş coğrafyada adaleti, merhameti ve hoşgörüsüyle hüsnükabul görerek gönüllere de girmiştir.
Osmanlı’nın fetih ve gaza ruhu, Balkanlar başta olmak üzere birçok bölgenin imarına, inşasına ve ihyasına giden yolu açmış; buralardaki ihtilaf ve çatışmalara son vermiş; askerî, siyasî, içtimaî, iktisadî ve kültürel veçheleriyle üç kıtanın dört bir yanını tüm birikimiyle şenlendirip inkişaf ettirmiştir.
Beşeriyet gergefindeki uygarlık kumaşını sahip olduğu zenginliklerle asırlar boyunca nakış nakış işleyen Devlet-i Aliyye, Balkanlar’da tesis ettiği nizam ve hâkimiyeti istimâlet siyasetiyle tahkim etmiş; etnik, dinî ve mezhepsel farklılıklara bakmaksızın toplumun tüm kesimlerini himaye ederek onlara kucak açmış, âdilâne tutumuyla bölgeyi hemahenk kılmıştır.
Farklı dönemlerdeki istimâletnâmelerde de açık bir şekilde görülen bu anlayış, özellikle gayrimüslim tebaanın gözetilmesini, can ve mal güvenliklerinin sağlanmasını, hak ve hukuklarının korunmasını, ibadetlerini rahat ve özgürce yerine getirebilmelerinin temin edilmesini ve bilhassa vergi bahsinde kendilerine kolaylık tanınmasını öngörmüştür.
Osmanlı, himâyesi altındaki gayrimüslim toplulukların sahip oldukları hak ve özgürlüklerden tam ve sorunsuz bir şekilde yararlanabilmeleri için sıkı bir uygulama ve denetim politikası yürütmüş; istimâlet defterlerindeki hususlara aykırılık teşkil eden durumlar için yetkilendirdiği müfettişler vasıtasıyla hukuksuzluğun derhal önüne geçmeye özen göstermiştir.
“İnsanı yaşat ki devlet yaşasın” düsturu ile tatbik edilen istimâlet siyaseti, Anadolu’da kurulan Devlet-i Aliyye’nin Balkanlar’da kök salıp kalpleri kuşatmasının, bölgeyi tezyin ve mesrur etmesinin, Rumeli’de huzur, barış ve güvenin yüzyıllarca hüküm sürmesinin en mühim ve en güçlü araçlarından birini teşkil etmiştir.
Dr. Sedad BEŠLİJA tarafından kaleme alınan ve YTB Yayınları çatısı altında neşretmekten mutluluk duyduğumuz “OSMANLI İSTİMÂLET SİYASETİ VE BOSNA: XV. VE XVI. YÜZYIL” isimli bu çalışma, istimâlet politikasını Bosna özelinde askerî, siyasî, iktisadî, dinî ve kültürel boyutlarıyla titiz ve detaylı bir şekilde incelemesi hasebiyle önem arz etmektedir.
Alanda önemli bir boşluğu dolduracağını, gelecekte yapılacak araştırmalar için temel bir kaynak teşkil edeceğini düşündüğüm bu eserin vücuda gelmesinde, başta Dr. Sedad BEŠLİJA olmak üzere, emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunar, kitabın muhatabına ulaşmasını dilerim.”
Abdullah EREN
YTB Başkanı
