Osmanlı’ya Hizmet Etmiş Selanik Topçu Kışlası’nın Yıkımı Başlıyor

Selanik’te Osmanlı’ya hizmet etmiş kışla hakkında yeterli bilgi bulunamadığından dolayı kışlanın ne zaman yapıldığı ve ne zaman işlevini tamamladığı, müstakil bir araştırmanın konusu olmamıştı.

Ancak yarın 23 Kasım 2021 Çarşamba, Selanik’te Osmanlı döneminde Selanik Topçu Kışlası olarak hizmet vermiş ve 8 Kasım 1912 tarihinde Hasan Tahsin Paşa tarafından Selanik Yunanlılara teslim edilince de Yunanca Pavlos Melas adı verilen askeri kışladaki kötü durumda olan binaların ve yardımcı yapıların yıkımı başlıyor.

Binaların yıkılması, uzun zamandan beri konuşulan ancak bugüne kadar bir türlü yapımına başlanamayan Selanik Pavlos Melas Metropolitan Parkı’nın oluşturulmasıyla ilgili resmi çalışmaların başlangıcını işaret ediyor.

“Pavlos Melas Metropolitan Parkı’nın çevre düzenlemesi ve ortak kullanıma dönüş” projesinin inşaat sözleşmesi 27 Eylül 2021 tarihinde Pavlos Melas Belediye Başkanı Dimitris Demurcidis ve yapımını alan “Dinamiki Ergon A.E. temsilcisi Athanasios Papanikolau tarafından imzalanmıştı.

İmzanın hemen ardından “Dinamiki Ergon A.E. şirketi proje takvimini, doğal zeminin alınması için topografik etüdünü, projede kullanılacak makinelerin listesini ve destekleyici belgelerini sunmuş, şantiye çevresinin planlanması ile ilgili ön çalışmalarını projede sunmuştu.

Selanik Topçu Kışlası Camii

Yaptığımız araştırmalar sonuçlarına göre kışla arazisi 1890 yılında Safiye Hanım adlı birisinden satın alınmıştır.

Ayrıca Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi’nde buldukları vakfiye kaydındaki 1 Temmuz 1322 (24 Mart 1904) tarihi camiin tamamlanma tarihini kesin olarak göstermektedir.

Camiin, Selanik’in Yunan idaresine geçtiği 25-26 Ekim 1912 tarihine kadar işlevini sürdürdüğü, belirtilen bu tarihten 2003 yılına kadar askeri amaçla kullanıldığı, 2003’te Yunan Kültür Bakanlığı tarafından koruma altına alındığı, 2005’te yol genişletme çalışmaları nedeniyle bulunduğu yerden tren rayları üzerinde yaklaşık 22 metre içeriye doğru taşındığı ve restorasyon projesinin hazırlandığı bilinmektedir.

Ancak camiin bulunduğu arazinin bundan sonra hangi kuruma ait olacağı konusunda yaşanan anlaşmazlık yüzünden restorasyonu bu güne kadar başlamadı ve cami metruk halde bulunuyor.

Selanik Topçu Kışlası Camii, Selanik Hasan Fehmi Paşa Camii

Hasan Fehmi Paşa Camii, dönemin Valisi Hasan Fehmi Paşa adına 1904’de yaptırıldı. O dönemde Selanik Topçu Kışlası kampüsüne yaptırılan cami 1912’ye kadar kullanıldı.

Kitabe ve verilen bilgiye göre burada Selanik Topçu Kışlası vardı. Kışla tarihi hakkında bilgiler malesef sınırlıdır.

Hasan Fehmî Paşa’nın 1321’den önce (1903) vefat eden eşinin adının anılması için camii yaptırdığı anlaşılmaktadır. 1912’den sonra camii olma işlevini kaybeden ve farklı amaçlarla kullanılan bina günümüzde metruk halde restore edilmeyi beklemektedir.

Kitabe

Ḥasan Fehmī-i ʿālī-menḳabet vālī-i vālā-şān

Müzeyyendir vücūdu pāk-ı envāʿ-ı meziyyetle

Ḥalīlesi Ferīde Ḫanım’ıŋ teẕkīr-i nāmıyçün

Bu cāmīʿ-i şerīfi yapdı ibrāz-ı ḥamiyyetle

Duʿā-yı ḫayrdır maḳsad şehenşāh-ı cihān-bāna

Bunu taḳdīr eden ol ẕāt-ı ʿālīdir reviyyetle

Menārında ezān-ı Aḥmedī beş vaḳt oḳunduḳça

Yazılsın tāḳ-ı ʿarşa himmeti dest-i meşiyyetle

İşitdim ḳudsiyāndan cevher-i tārīḫini Mekkī

Namāza ḥāżır ol bu maʿbed-i İslāma niyyetle

Sene 1321