MUSTAFA KAYMAKÇI RODOS VE ıSTANKÖY TÜRKLERıNıN SORUNLARINI ABTTF’YE ANLATTI

Avrupa Batı Trakya Türk Federasyonu (ABTTF), 10 Mayıs 2010 tarihinde Rodos, ıstanköy ve Onikiada Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı ile Rodos ve ıstanköy Türklerinin sorunlarını görüştü. VAKIFLAR SORUNU NEDıR? Rodos ve ıstanköy 1912’de ıtalya’nın Yunanistan adalarını işgal etmesi ile cemaat olarak kabul edildi. Yerel kararname ile ıtalya Rodos’ta bulunan müftülük makamını tanıdı. Evkafa ait malların bir komisyon tarafından idare edilmesi kararlaştırıldı. 1947 yılında adaların Yunanistan’a geçmesinin ardından 517/1947 sayı ve tarihli bir yasa çıkartıldı. Bu yasada şöyle deniyordu: “Adalarda yürürlükte bulunan karar ve kararnameler, Yunan yasalarına aykırı olmamak koşulu ile gerekli kanunlar çıkarılıncaya kadar geçerlidir.” Ancak adalarda baskı ve yok etme siyaseti uygulanmaya başladı. ılk olarak cemaat ve vakıf idaresini kontrol etmek amacı ile hükümet murahhası atandı. 1965 yılında Cemaat Başkanı Sadettin Nasuhoğlu’nun ölümünün ardından cemaat ve vakfa ait değerli eser ve taşınmazlar, satış veya hibe yoluyla azınlığın elinden alındı. 1970 yılından ise Katalipsis olarak bilinen kanunda şöyle dendi: “On yıl içerisinde tapu dairesine bildirilmeyen taşınmaz mal ve mülkler hazineye intikal eder.” Bu hüküm gerekçe gösterilerek adalarda Türklere ait mallar gasp edildi. Vakıflar sorunu bugüne dek çözülememiş bir sorun olarak geldi. Bugün, Rodos ve ıstanköy’deki vakıflar yüzde 0,6 oranında emlak vergisine tabi. Başka bir ifade ile Rodos ve ıstanköy’de yaşayan Türklere ait vakıflar gayrı menkulleri olan ticari bir kuruluş ile aynı oranda emlak vergisine tabi. Bu da uygulamanın ne kadar ayrımcı olduğunu gösteriyor. ADALARDA YAşAYAN TÜRKLER VE VATANDAşLIK Rodos’ta çoğunluğu 1897’de Girit’ten göç eden Türkler bulunuyor. Ancak bu kişilerin iş kurma ve gayrimenkul satın almalarına izin verilmediğinden pek çoğu zaman içerisinde Türkiye’ye göç etti. 1950’den sonra adadan ayrılan bu kişilere Rodos’a dönmeyeceklerine dair belge imzalatıldı. Adada kalan pek çok Türk ise vatandaşlıktan çıkarılma korkusu ile uzun yıllar adadan ayrılmadı. Bu kişiler adadan ayrılmak istediklerinde önce yabancılar şubesine giderek Yunanistan’a tekrar giriş vizesi almak durumunda kaldılar. Bu durumda da bu kişilere yalnızca 30 gün süre ile adadan ayrılmalarına izin verildi. Ege adaları vatandaşları olarak tanımlanan Türkler ise beş yıl süreli olarak verilen pasaportları ile adadan ayrılabildiler. Ancak bu kişilerin pasaportlarının bitiş süresine kadar adaya dönmemeleri halinde başka bir ülkenin vatandaşlığına geçtiğine karar verildi. Böylelikle vatandaşlıktan çıkarıldılar. Pasaportlarının uzatılması için müracaat eden Türklerin ellerinden pasaportları alındı; bu kişilere vatandaşlıklarını kaybettikleri tebliğ edildi. Bugün vatandaşlıktan çıkarılan kişilerin sayısının yüzlerce olduğu tahmin ediliyor. Buna ek olarak Rodoslu olup da halen Yunan nüfus cüzdanına sahip olan kişilerin dahi Rodos Belediyesi’nde bulunan kayıtlarının silindiği söylenerek bu kişilere yeni nüfus cüzdanı verilmedi. EğıTıM Yalnızca Türkçe eğitim veren Süleymaniye okulunun ismi 1972 yılında Rodos 13. şehir ılkokulu olarak değiştirildi. O tarihten itibaren ise Türkçe eğitim tamamen yasaklandı. Bugün Rodos’ta yaşayan Türkler devlet okullarına gidiyor ancak din derslerinden muaf tutuluyorlar. Devlet okullarında eğitim gören Türk çocukları bugün Türkçe’yi çok az derecede konuşabiliyorlar. Bu okullardan mezun olan çocukların adalarda mesleklerini yerine getirme konusunda da belirsizlik yaşanıyor. Zira bugüne dek Rodos’ta hiçbir resmi kuruluşta Türkler görev almıyor. Yalnızca Rodos Belediyesi’nde birkaç temizlik işçisi ile bir park işçisi çalışıyor. DıN VE ıBADET Rodos Türkleri, ıslam Cemaati ıdaresi tarafından temsil ediliyordu. Ancak 1990 yılında cemaat idare heyetinin süresinin dolmasının ardından yerine yeni kişiler atanmadı. Bugün adalarda yaşayan Türkler temsil edilmiyor. 1990 yılında, 1974 yılında vefat eden Müftü Süleyman Kaşlıoğlu’na naiplik eden ıhsan Kayserili’nin de vefatının ardından müftülük makamı resmen kimseye verilmedi. Bu nedenle bugün dini anlamda adadaki Türk azınlığı temsil edilmiyor. ıbadet yerlerine gelince Rodos’ta bulunan camiler ise tadilat gerekçesi ile kapatıldı. Bugün yalnızca ıbrahim Paşa Camii ibadete açık… Süleymaniye Camii’nin açılması için yapılan müracaata camiinin UNESCO tarafından tarihi eser olarak vasıflandırılması nedeni ile ibadete açılamayacağı cevabı verildi. Benzer şekilde Ali Hilmi Paşa Camii Rodos belediyesi tarafından restore edildi, ancak cami Kıbrıs Evi olarak kullanılmak üzere… Murat Reis Külliyesi’nde bulunan müftü evi ise yıktırılarak yerine konservatuar binası inşa edildi. NEFRET VE BASKI ORTAMI Rodos ve ıstanköy’de baskı ortamı yerel basında yer alan haberler ile sürdürülüyor. Örneğin 2000 yılında kurulan Rodos Müslümanları Kültür Derneği için yerel gazeteler “Ankara’nın ajanı” yazdılar. Rodos ve ıstanköy’de nefret temelli saldırılar da yaşanıyor. Kabapınar Kadın Cem Evi, ıstanköy Belediyesi tarafından yıktırılarak yerine park yapıldı. ıstanköy’de ise Cezayirli Gazi Hasan Paşa Camii ve Lonca Camii, sprey boya ile boyandı. Son söz olarak, Rodos ve ıstanköy’de Türklerin varlığı 1483 yılına kadar uzanıyor. Ancak Yunanistan’a göre Türkler, yalnızca Müslüman Yunan vatandaşı olarak görülüyor. Türklere yönelik asimilasyon politikaları ne yazık ki devam ediyor. Bugün Türklerin dini, kültürel, ekonomik ve eğitim alanında yaşadığı sorunlar giderek çözümü zor bir boyut kazanmış durumda. Sorunların çözümü için Yunanistan’a baskı yapmak gerekli. Zira şimdiye kadar ne ıslam Cemaati makamının ne de Müftülük makamının iptal edildiğine dair her hangi bir kararname yok. Bu nedenle hukuki yolu kapanmamış olan bu iki makamın yeniden oluşturulması için harekete geçmek gerek.