Samsun’da bir araya gelen mübadillerden oluşan 3 vakıf, 1 federasyon ve 41 dernek üyeleri, denize karanfil bıraktı.
Samsun’un İlkadım İlçesi’nde bulunan Kurtuluş Yolu Tütün İskelesi’nde mübadillerden oluşan 3 vakıf, 1 federasyon ve 41 dernek üyeleri, 30 Ocak 1923’te atalarından kalan toprakları terk ederek mübadeleye tabi tutulmalarının 94’ncü yıldönümü nedeniyle denize karanfil bıraktı.
Türk-Yunan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Stefanos Hacimanolis, Selanik’ten Radio Thessaloniki’nin (Selanik Radyosu) sahibi Stefanos Diamantopulos, Balkan Uzmanı Makis Milonas’ın da aralarında bulunduğu yaklaşık 200 kişilik katılımcı adına açıklamalarda bulunan Karadeniz Rumeli Dernekleri Federasyonu Recep Ertuğrul şunları söyledi:
“Avrupa Birliği yöneticilerinden Yunanistan ve Türkiye Cumhuriyeti hükumetlerinden iki halk arasına örülen vize duvarının kaldırılmasını talep ediyoruz. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan biz mübadil kökenliler de Yunanistan vatandaşı olan Ortodoks mübadil kökenliler gibi aile büyüklerimizin doğdukları toprakları vizesiz olarak ziyaret etmek istiyoruz.”
Konuşmanın ardından denize kırmızı karanfil bırakılmasının ardından mübadiller hep birlikte ‘Vardar Ovası’ türküsünü söyledi.
Ayvalık’ta 94 Yıl Sonra Mübadele Anıldı
BALIKESİR’in Ayvalık İlçesi’ndeki Giritliler Derneği’nin düzenlediği törende, 94 yıl önce mübadelede yaşamını yitirenler ile umut yolculuğunda can veren göçmenler karanfillerle anıldı.
Türkiye’deki Ortodoks Rumların Yunanistan’a, Yunanistan’daki Müslüman Türklerin ise Türkiye’ye zorunlu göç ettirilmesini kapsayan 1 Mayıs 1923’teki mübadele, Ayvalık İlçesi’nde düzenlenen törende anıldı. Ayvalık Giritliler Derneği Başkanı Coşkun Tunçmen ve yönetim kurulu üyelerinin hazır bulunduğu törene Ayvalık Belediye Başkanı CHP’li Rahmi Gençer, CHP İlçe Başkanı Ahmet Toker, dernek üyeleri ve vatandaşlar katıldı. Tören mübadillerin ilçeye ilk ulaştığı yer olan Ali Bey (Cunda) Adası’nda gerçekleştirildi. Mübadillerin karantina altında tutuldukları, Eski Çocuk Yuvası olarak bilinen Despot Sarayı önündeki etkinlik, saat 13.00’te ölenler için gerçekleştirilen saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başladı.
ATA TOPRAĞINA VİZESİZ SEYAHAT TALEBİ
40 Mübadil kuruluşunun ortak imzasını taşıyan bildiriyi okuyan Ayvalık Giritliler Derneği Başkanı Coşkun Tunçmen, yaşananları anlattıktan sonra teleplerini iletti. İlk taleplerini dile getiren Tunçmen, “Mübadillerin doğdukları toprakları ziyaret etmelerine uzun yıllar izin verilmedi. Birinci kuşak mübadillerin hemen hemen tamamı, memleket hasretiyle bu dünyadan sessizce göçüp gittiler” dedi. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı mübadillerin, Yunanistan vatandaşı Rum Ortodoks mübadiller gibi atalarının doğdukları toprakları vizesiz olarak ziyaret etmek isteğini belirten Tunçmen şöyle konuştu:
“Eğer AB vize uygulamasını sürdürecekse, mübadillerin ata topraklarını özgürce ziyaret edebilmeleri için Türkiye ve Yunanistan ortak bir çözüm üretebilir diye düşünüyoruz. 1930 yılında iki ülke arasında imzalanan ‘İkamet, ticaret ve seyrisefain anlaşması’ benzeri ikili bir anlaşma yapılabilir. Her iki ülkenin yöneticilerinin bu talebimizi dikkate almasını istiyoruz.”
AYAKTA KALAN YAPILARI ONARILSIN
Bir diğer taleplerinin tarihi yapılara ait olduğunu belirten Tunçmen, “Türkiye Cumhuriyeti hükümeti ile Yunanistan hükümetinden mübadillerin geride bıraktıkları cami, kilise, tekke, manastır, türbe, şehitlik, mezarlık gibi kutsal mekanların, hamam, bedesten, çeşme, ayazma gibi yapıların günümüze kadar ayakta kalmış olanlarının karşılıklı olarak restore etmelerini ve korumalarını talep ediyoruz” dedi.
Mübadelenin büyük bir dram olduğunu ifade eden Belediye Başkanı Rahmi Gençer ise ŞUNLARI SÖYLEDİ:
“Bu göç içinde çok büyük acılar var. Yaşadıkları, doğdukları topraklardan ayrılıp Ayvalık’a gelmişler ama çok şanslılarmış. Onları burada karşılayan, laik Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Mustafa Kemal Atatürk varmış ve hep birlikte yaşamışız.”
Konuşmaların ardından denize ölenler anısına karanfil ve çelenk bırakılırken, Talatpaşa Caddesi’nde lokma dağıtıldı.
Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi’nin 94. Yılı
Mudanya’da, Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi’nin 94. yılı dolayısıyla mübadele sırasında hayatını kaybedenler için denize karanfil bırakıldı.
Lozan Mübadilleri Vakfı Mudanya Temsilciliği tarafından düzenlenen etkinliğe eski CHP Bursa Milletvekili Turhan Tayan, Mudanya Belediye Başkan Yardımcısı Erkan Altuntaş, CHP Mudanya İlçe Başkanı Ergül Batman ve mübadil yakınları katıldı.
Lozan Mübadilleri Vakfı Mudanya Temsilciliği Kadın Kolları Başkanı Birsen Kermen, burada okuduğu bildiride şunları kaydetti:
“94 yıl önce 30 Ocak 1923 tarihinde, TBMM hükümeti ile Yunan hükümeti arasında, Türkiye’de yerleşik Rum-Ortodokslar ile Yunanistan’da yerleşik Türk Müslümanların zorunlu göçünü öngören Mübadele Sözleşmesi imzalandı. Mübadillerin doğdukları toprakları ziyaret etmelerine uzun yıllar izin verilmedi. Son yıllarda giderek artan sayıda mübadil çocuğu ve torunu, büyüklerinin memleket dediği toprakları ziyaret etmek istiyor. Ancak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına vize uygulanması, vize alırken çekilen sıkıntılar düş kırıklığı yaratıyor. “
Daha sonra Mütareke Alanı’nda toplanan mübadil torunları, Mütareke Müze Evi sahilinden mübadil şehitlerini anmak için denize karanfil attı.
Etkinliğin ardından mübadeleyi anmak için Uğur Mumcu Kültür Merkezi’nde düzenlenen panelde konuşan Doç. Dr. Pınar Şenışık, 19. Yüzyıl Girit’i üzerinde ve özellikle 1896-1897 isyanlarında Girit Ada’sının Yunanistan’a ilhakında önemli rol oynadığını belirtti. 1923 yılına kadar uzanan süreçte Yunanistan’daki Müslüman halkın göçe zorlandığını anımsatan Şenışık, karşılıklı mübadelenin ardından Yunanistan’da yaşayan Müslümanların Türkiye’ye, Türkiye’de yaşayan Rumların da Yunanistan’a karşılıklı anlaşmalarla gittiklerini anlattı.
Panel sonrasında Lozan Mübadilleri Mudanya Temsilciliğinin kuruluşunda emeği geçen Turhan Tayan’a plaket verildi. Tayan da vakfa desteklerinden dolayı mübadil torunlarına plaket takdim etti.
