Yunanistan’ın başkenti Atina’daki İslam Sanatları Müzesi’nin ziyarete açılışının 10’uncu yılı, düzenlenen bir etkinlik ile kutlandı. Şimdiye kadar 100 binden fazla kişi tarafından gezilen Atina İslam Sanatları Müzesi, alanında dünyanın en iyi ilk on müze arasında yer alıyor. Müze, İslam coğrafyasının 7 ila 19. yüzyıllarına ait 8 bin nadide esere ev sahipliği yapıyor.
“ATİNA İSLAM SANATLARI MÜZESİ ZOR GÜNLER GEÇİRİYOR”
Atina’da düzenlenen 2004 Olimpiyat Oyunları öncesi bir kültür hediyesi olarak şehre kazandırılan İslam Sanatları Müzesi’nin ziyarete açılışının 10’uncu yılı, düzenlenen bir etkinlik ile kutlandı. Aralarında Benaki Müzeleri Başkanı Emilia Geroulanou’nun da bulunduğu programda bir konuşma yapan İslam Sanatları Müzesi Müdürü Angelos Delivorias, “Benaki Müzesi, kurucusuna (Antonis Benaki) karşı bir vazifesini daha yerine getirdi. Burada sergilenen kıymetli parçaların yüzde 100’üne yakını, kendi bilgisi, tadı ve kendi üniformasıdır.” dedi. Delivorias, şöyle konuştu: “Benaki Müzesi, Yunanistan gibi zor günler geçiriyor. Ancak bu çabadan vazgeçmiyoruz. Bu zor günleri de atlatacağız. Etrafımızda bize güç veren insanlar var. İslam Sanatları Müzesi sorumluları Mina Moraitou, Ana Balyan, restorasyon ekibi, güvenlik elemanları ve özellikle siz dostlarımız. Hepinize kalpten çok teşekkür ediyorum.”
“Kültür, insanlığın ortak mirası ve dilidir. Kültür vasıtasıyla, renk ve din ayrımı yapmaksızın birbirimizle buluşuyoruz.” ifadelerini kullanan İslam Sanatları Müzesi Müdürü Angelos Delivorias, “Gelecekte İslam Sanatları Müzesi, daha fazla takdir edilecek ve genç nesiller daha fazla ilgileneceklerdir.” dedi.
“RESMÎ MÜZECİLİK POLİTİKASI İLGİSİZ”
İslam Sanatları Müzesi sorumlusu Mina Moraitou ise “10 yıl önce Dr. Ana Balyan ile birlikte, Antoni Benaki ve diğer bağışçıların bu kıymetli koleksiyonunu değerlendirme sürecine başladık. Bizimkilerden farklı, bazıları ortak, bazıları yakın veya uzak olan bu kıymetli eserleri bir merkezde toplayarak, bu kültüre ilgi duyan, ilham alan ve Doğu’yu merak eden çağdaş sanatçılara da gösterme fırsatı sunuyoruz.” dedi.
Müzede herkese hitap eden Yunan ve yabancı yazarlar, araştırmacılar ve akademisyenler ile söyleşiler, sergi günleri, müzik akşamları, ilgi gören masal buluşmaları ve rehberlik etkinlikleri düzenlendiğini belirten Moraitou, “Ziyaretleriniz bizi çok mutlu ediyor.Umarım bir 10 yıl daha bu müze devam eder. Burada Balkanlar, Doğu Avrupa ve Avrupa’daki en nadide koleksiyonun olduğu kesin. Bunu her yıl düzenlenen uluslararası fuar ve sergilerden de biliyoruz. Bu çaba, bilimsel bir anlayışla devam ediyor.” şeklinde konuştu. Mina Moraitou, “Resmî müzecilik politikası bu çabayı kucaklamadığı gibi cesaretlendirmiyor da…” eleştirisinde bulundu.
NADİDE İSLAM ESERLERİ MÜZESİ GİBİ…
Atina’da bulunan İslam Sanatları Müzesi, 7.yy’dan 19.yy’la kadar çeşitli tarihlerde üretilmiş 8 bin esere ev sahipliği yapıyor. Yunanistan’dan çok yurtdışında tanınan müze, Atina’da ülkenin sembolü Akropolis’i cepheden gören 5 katlı neo-klasik bir binada Temmuz 2004’ten bu yana hizmet veriyor. Müze, Benaki Müzelerinin kurucusu Antonis Benaki’nin 20. yüzyılın hemen başlarında Mısır’da toplamaya başladığı nadide koleksiyondan oluşuyor. Bazılarına sadece bu müzede rastlanan birbirinden kıymetli koleksiyon, İslamiyet’in ilk dönemlerinden Osmanlı’nın son dönemine kadar olan zaman dilimini kapsıyor. Hindistan, İran, Mezopotamya, Anadolu, Orta Doğu, Arap Yarımadası, Mısır, Kuzey Afrika, Sicilya, İspanya gibi geniş bir coğrafyadan toplanan eserlerden oluşan müze, 10 yıllık süreçte bağışlanan yenileri sebebiyle zenginleşmesini sürdürdü. Bu anlamda dünyadaki en iyi ilk on müze arasında yer alıyor.
Atina İslam Sanatları Müzesi’nde seramik, mücevherat, metal sanatı, altın işçiliği, ahşap oymacılığı, çoğunluğu İznik ve Kütahya işi çini ve porselenler, cam objeler, sedef işlemeler, İran halıları, Osmanlı dönemi Bursa ve İstanbul ipek dokumacılığı örneği kumaşlar, altından yapılmış günlük eşyalar ile kadın takıları, farklı desenlerle süslenmiş kılıç, kalkan ve ateşli silahlar, yazma Kur’an-ı Kerim’ler gibi ince el işçiliğinin ender eserleri sergileniyor.
Bu eserlerden biri Hicri 729’da (1328) Ahmet b. es-Serrac tarafından imal edilmiş ve ‘usturlab’ta zirve olarak kabul edilen alet, dünyada sadece Benaki Müzesi’nin Atina İslam Sanatları Müzesi’nde bulunuyor.
Yine 16. yy dönemine ait ve 2. Beyazıt tuğrası taşıyan altın kaplamalı tas, Peygamberimiz’e (s.a.s.) ait mermer ayak izi, Kâbe’nin resmedildiği çini tablo, ağaç oymacılığıyla yapılan ve sanat değeri olan kapının bir parçası Atina İslam Sanatları Müzesi’nde, diğer parçası ise Louvre Müzesi’nde yer alıyor. 1550 yılına ait İznik işi porselenin bir parçası Kudüs Camii’nde, Kanuni Sultan Süleyman’ın camiyi tamir ettirdiği dönemden kalan diğer parçası ise yine Atina İslam Sanatları Müzesi’nde bulunyor.
Dünya çapında İslam sanatları ile ilgili yapılan önemli sergi ve fuarlarda Atina İslam Sanatları Müzesi’nden onlarca eser sergileniyor.
30 BİN ÖĞRENCİ ZİYARET ETTİ
Müze, Atina Merkezinden yürüme mesafesinde olmasına rağmen şimdiye kadar yeterli ilgiyi bir türlü göremedi. 10 yıllık geçmişinde 100 bin kişi tarafından ziyaret edilen müzenin sadık bir ziyaretçi kitlesi var. Ancak geniş halk kitlesine ulaşılmış değil. Herkese hitap eden etkinlikler düzenlenmesine rağmen beklenen ziyaretçi sayısına ulaşılamamasında, İslam sanatının ortalama vatandaşın düşüncesinde hak ettiği yer ile tanımı bulamamasının etkili olduğu belirtiliyor. Bunun için pedagojik çalışmalar yapılması gerektiği vurgulanıyor.
Atina İslam Sanatları Müzesi, en önemli hedeflerinden birini 10 yıllık faaliyeti boyunca ulaşmayı başardı. Şimdiye kadar müze, aralarında çok kültürlü okulların da bulunduğu 30 bin öğrenci tarafından ziyaret edildi. Öğrenciler hem İslam sanatını görme, hem de rehberler ve ilgili etkinlikler sebebiyle dün ve bugüne dair yeni şeyler öğrenme fırsatı buldu.
Müzenin, İslam coğrafyasının bütün bölgelerini içeren 7’inci ve 19’uncu yüzyılları arasını kapsayan 11 asırlık objeleri içermesine rağmen, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu Atina’daki Müslüman ülke temsilcilerinin İslam Sanatları Müzesi’ne yeterli ilgiyi göstermedikleri belirtiliyor.
Müzede yer alan koleksiyona dair detaylı bilginin yer aldığı “Benaki Müzesi İslam Sanatları Müzesi” adıyla bir de rehber kitap yayınlandı.
NEOKLASİK 5 KATLI MÜZE
Benaki Müzesi İslam Sanatları Müzesi, 28 Temmuz 2004 tarihinde dönemin başbakanı Kostas Karamanlis tarafından ziyarete açıldı. İslam tarihinin dört farklı döneminde üretilen 8 bin sanat eseri, müzenin dört farklı katında sergileniyor. Ziyaretçiler, İslam kültürünün geçirdiği evreleri görebiliyor. Müzenin teras katında ise Akropolis manzaralı kafeterya hizmet veriyor. İslam Sanatları Müzesi, Atina’nın arkeolojik kalıntıları ile ünlü Keramikos (Monastiraki) semtindeki ‘Agion Asomaton 22’ numarada bulunuyor. Müze; perşembe, cuma, cumartesi ve pazar günleri 09:00-17:00 saatlerinde ziyaret edilebiliyor.
Hasan Hacı, Fotoğraflar: Yüksel Peçenek, ATİNA (CİHAN)
