Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın davetlisi olarak bugün 5 Şubat 2019 Salı günü Ankara’yı, 6 Şubat 2019 Çarşamba günü de İstanbul’u ziyaret edecek.
İki günlük bu ziyareti süresinde Türk-Yunan ilişkileri ve Kıbrıs sorunu görüşülecek.
Atina, bu ziyarete oldukça büyük önem veriyor ve ziyaretin Türk-Yunan ilişiklerine yeni bir ivme kazandırılacağına inanıyor.
Çipras kimdir?
1974 doğumlu Aleksis Çipras, lideri olduğu radikal sol SYRIZA’nın 2015 Ocak seçimlerini kazanmasıyla Yunanistan’ın en genç ve sosyal demokrat PASOK’un dışında ilk solcu başbakanı sıfatını kazandı.
2010’da başlayan Ekonomik krizin yarattığı öfke dalgaları, yüzde 4 oranındaki SYRIZA’yı yüzde 35’lere yükselterek iktidara getirdi.
Genç, dinamik ve güler yüzlü görünümüne karşın özellikle Avrupa Birliği’nin (AB) Yunanistan’a dayattığı sert ekonomik önlemlerine karşı çıktı.
Bu nedenle iktidara geldiği aynı yılın Temmuz ayında AB şartlarına karşı düzenlediği halk oylamasını yüzde 65 ile kazandı. Fakat sonrasında AB şartlarını kabul etti. Aynı yılın Eylül ayında ilan edilen genel seçimleri ikinci kez önde bitirdi.
Ancak 300 sandalyelik parlamentoda 151 milletvekili çıkaramadığı için sağcı Bağımsız Helenler (ANEL) partisi ile koalisyon hükümeti kurdu.
Çipras’ın koalisyon kurmak için sol eğilimli başka bir parti ile işbirliği yapmak yerine milliyetçi söylemleriyle tanınan ANEL lideri Panos Kammenos ile işbirliği yapmayı tercih etmesi sol çevrelerde affedilmedi.
İki seçim, bir referandum, iki güven oylaması kazandı
Çipras, iki seçim ve bir referandum kazanmasına rağmen AB’nin koştuğu, özelleştirmeler, ek ve yüksek vergiler gibi sert ekonomik önlemleri ve buna eşlik eden reformları kabul etmek zorunda kaldı.
180 derecelik bu dönüşünü “Denedim ama olmadı. Tosladığım duvarın bu denli sert olacağını tahmin edemedim” ifadesiyle açıkladı.
Çipras dört yıllık iktidarı döneminde çok sevildi, vaatlerini yerine getiremediği için bir o kadar da nefret edildi. Küçük ortağı milliyetçi Panos Kammenos’u Savunma Bakanı yapması ise hiç çok eleştirildi.
Buna karşın Çipras’ın, Kammenos’un şiddetle karşı çıktığı ve hükümetten ayrılacağını bildiği halde Yunanistan ile Makedonya Cumhuriyeti arasındaki 27 yıllık isim ihtilafını gideren Prespes Anlaşması’nı imzalamakla siyasi açıdan büyük bir cesaret gösterdi.
Makedonya anlaşmasına karşı çıkan aşırı milliyetçilerin ve nabız yoklamalarında önde bulunan muhafazakar Yeni Demokrasi Partisi (YDP) nin yollara dökülmesine ve küçük ortağı ANEL’in hükümetten çekilmesine rağmen 300 sandalyelik parlamentoda 145 milletvekiline sahip olan SYRIZA hükümeti, bağımsız milletvekillerinin desteği ile iki kez güven oyu aldı.
Çipras’ın ajandasında şimdi kilise ile devlet işlerini birbirinden ayıran yasayı hazırlamak var.
Ayrıca Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini öngören anayasa değişiklikleri de Çipras hükümetinin gündeminde bulunuyor.
Türk-Yunan ilişkileri ve Kıbrıs
Çipras döneminde Türk-Yunan ilişkilerinde ve Kıbrıs konusunda iniş-çıkışlar yaşandı. Savunma Bakanı Panos Kammenos’un Türkiye’yi hedef alan sert söylemleri ve Kardak kayalıkları yöresindeki eylemleri Türk-Yunan ilişkilerinde zaman zaman gerginlikler yarattı.
Ancak ilişkilerin kırılmaya varan noktası 15 Temmuz darbe girişiminden sonra Yunanistan’a firar eden sekiz Türk subayının durumu oluşturdu. Çipras, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a “darbeci askerlerin Türkiye’ye iade edileceğine” dair verdiği sözlerine rağmen Yunan yargısının iade etmeme kararına müdahale edemedi.
Bu konuda “Kuvvetler ayrımında baş rol oynayanlardan biri olan yargıya müdahale edemedim” dedi.
Geçtiğimiz yıl, Kıbrıs sorununun çözümünü öngören geçen müzakereler bir uzlaşma yoluna girmişken, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kocias’ın Türkiye’ye son anda koştuğu “sıfır asker; sıfır garantörlük” şartı ile yarıda kesildi.
Başbakan Çipras, Kıbrıs Rum siyasetçilerin de anlam veremediği Kocyas’ın bu sert çıkışını önleyecek hiç bir müdahalede bulunmamakla Kıbrıs sorununa hakim olmadığını göstermiş oldu.
Dışişleri Bakanı Kocias’ın istifası
Yunan Savunma Bakanı Panos Kammenos ile Dışişleri Bakanı Nikos Kocias’ın arasındaki görüş ayrılıkları ilk önce Kocyas’ın Dışişleri Bakanlığından istifa etmesine neden oldu. Makedonya anlaşması ise Kammenos’un Savunma bakanlığından istifa etmesine yol açtı.
Atina’daki siyasi ve diplomatik çevreler, Çipras’ın kendi alanlarında “millilyetçilik yapan” hem Kammenos’tan hem de Kocias’tan “kurtulduğuna göre, dış politikadaki manevra alanını genişletme fırsatını bulacağına” dikkati çekiyorlar.
Bu bağlamda Başbakan Çipras’ın gerek Türkiye ilişkilerinde gerekse Kıbrıs konusunda “Makedonya anlaşması gibi siyasi bir cesaret gösterebileceği” yorumları yapılıyor.
Yaklaşan seçimler
Ancak Çipras, yıl içinde yapılacak genel seçimlere de odaklanmış bulunuyor. Ekim ayında yapılması gereken seçimleri erkene alarak Mayıs ayındaki Avrupa Parlamentosu ve yerel Seçimlere endeksleyebileceği senaryoları konuşuluyor.
