Gazetecilerin güvenliği ve basın özgürlüğü konusu, AGİT dönem başkanlığını yürüten Litvanya’nın başkenti Vilnius’te düzenlenen konferansta ele alındı.
7-8 Haziran tarihleri arasında düzenlenen konferansta gazetecilerin güvenliğinin sağlanması için devletlerin rolü ve alınması gereken tedbirler ele alındı.
AGİT dönem başkanlığını yürüten Litvanya ve Dunja Mijatoviç başkanlığındaki AGİT Medya Özgürlüğü bürosunun ortaklaşa düzenlediği konferansın açılışına, Litvanya Dışişleri Bakanı Audronis Azubalis ve AGİT Parlamenterler Meclisi Başkanı Petros Eftimiu’nun da katılması dikkat çekti.
Derneğimizi temsilen toplantıya katılan eski başkanlarımızdan Cemil Kabza, Batı Trakya’da Türkçe basının karşılaştığı sorunları, Gündem ve Millet gazetesine verilen yüksek tazminat cezalarıyla ilgili bilgilerin yer aldığı yazılı bir bildiri sundu. Petros Eftimiu ile de görüşen Kabza, AGİT Medya özgürlüğü temsilcisi Dunja Mijatovic’le özel görüşerek, azınlık medyasının sorunlarını dile getirdi.
ÖNCELİK BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ
Radisson Blue Otel’de gerçekleşen konferansın açılış konuşmasını yapan Litvanya Dışişleri Bakanı Audronius Azubalis, demokrasinin ayakta kalması ve gelişmesi için ifade ve medya özgürlüğünün devletler tarafından garanti altına alınması gerektiğini söyledi. Litvanya dönem başkanlığında ifade ve medya özgürlüğü konularına ağırlık vereceğini belirten Dışişleri Bakanı Azubalis, AGİT’e üye ülkelerde özellikle medya kanunları konusunda olumlu gelişmelerin yaşandığını, buna rağmen, öldürülen, tutuklanan, hapse atılan ve para cezalarıyla cazalandırılan gazetecilerin sayısında azalmanın olmamasının kaygı verici olduğunu söyledi.
Konferansın açılışında daha sonra AGİT Genel Sekretesi Marc Perrin, AGİT Parlamenterler Meclisi Başkanı Petros Eftimiu, Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Pavlo Klimkin ve Kazakistan Dışişleri Bakan Vekili Nuray Urazov kısa birer selamlama konuşması yaptı.
Konferasın bu bölümünde AGİT Medya Özgürlüğü temsilcisi Dunja Mijatovic yaptığı kısa konuşmada, bürosunun yaptığı çalışmalar hakkında bilgi verdi. Mijatovic, AGİT’e üye ülkelerdeki basın özgürlüğü sorunlarının çözümlenmesi için, hükümetlerin medya özgürlüğü konusunda cesur adımlar atması gerektiğini söyledi. Bütün çalışmalara ve bazı olumlu gelişmelere rağmen arzulanan seviyeye ulaşamadıklarını belirten Mijatovic, medya özgürlüğünün her hükümetin öncelikleri arasında yer alması gerektiğini söyledi.
TOMAS HAMMERBERG
Toplantıya konuşmacı olarak katılan Avrupa Komisyonu İnsan Hakları Komiseri Tomas Hammerberg yaptığı konuşmada, ifade ve medya özgürlüğünün insan hakkı olduğunu vurgulayarak, komisyon olarak yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi verdi. İfade ve medya özgürlüğünün Avrupa Komisyonu’nun da gündeminde olduğunu vurgulayan Hammerberg, Medya özgürlüğü konusunda Avrupa Konseyi’nin, AGİT Medya Özgürlüğü temsilcisi ile yakından çalıştığını söyledi. Gazetecilere rahat, özgür ve güvenilir bir çalışma ortamının yaratılmasının bütün devletlerin başlıca görevi olduğunu hatırlatan Hammerberg, devletlerin anyasa ve medya ile ilgili kanunların uluslararası antlaşma ve kurallara uyması gerektiğini ifade etti.
GAZETECİLERİN SORUNLARI
Uluslararası basın federasyonları temsilcileri ise gazetecilerin karşılaştığı sorunları anlatan sunumlar gerçekleştirdi. Bu bölümde Avusturya, İngiltere, Fransa ve Rusya’da faaliyet gösteren basın federasyonların temsilcileri özellikle öldürülen, kaybolan, hapis cezasıyla cezalandırılan, tehdit edilen ve rehin alınan gazetecilerin durumlarıyla ilgili bilgiler sundu. Yapılan konuşmalarda gazetecilerin mesleklerini rahat, özgür ve güvenilir ortamda yapabilmesi için, devletlerin medya kanunlarını tekrar gözden geçirmesi gerektiğini söylediler.
Konferansta ayrıca sosyal medya (internet) ile geleneksel medyanın ayrılması gerektiği ve gazetecinin tanımının yeniden yapılması konusunda bazı görüşler ortaya atıldı. İnternet sitesi sahibi biriyle savaş muhabiri veya adliye muhabirinin aynı tutulmaması gerektiğini savunanlar olduğu gibi, gazetecinin tanımının yapılmasının özgülük adına kısıtlamalar getireceğinden endişe duyanlar oldu.
ÖLDÜRÜLEN GAZETECİLER
Sovyetler Birliği ve Yugoslavya’nın dağılması sırasında meydana gelen olaylarda birçok gazetecinin hayatını kaybettiği belirtilen toplantıda, bir çok gazetecinin kaybolduğu, dövüldüğü, hapse mahkum edildiği ve özellikle gazetecilerin ölümleriyle sorumlu olan kişilerin yakalanamaması ve cazalandırılmamasının hala büyük sorun olduğu dile getirildi.
Toplantı esnasında öldürülen gazeteciler anısına bir dakikalık saygı duruşu yapıldı.
HAMMERBERG-MİJATOVİC’TEN ORTAK TOPLANTI
AGİT toplantıları sırasından düzenlenen yan etkinlikler çerçevesinde Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Tomas Hammerberg ile AGİT Medya Özgürlüğü temsilcisi Dunja Mijatovic, basın özgürlüğü ve gazetecilerin korunmasıyla ilgili bir toplantı düzenledi. Hammerberg ve Mijatovic medya özgürlüğü konusunda yaptıkları çalışmalar ve elde ettikleri sonuçlar hakkında bilgi verdi.
AZINLIK BASIN SORUNLARI HAKKINDA YAZILI BİLDİRİ
Toplantıya katılan Cemil Kabza, Batı Trakya’da Türkçe yayın yapan gazete ve radyoların karşılaştığı sorunları özetleyen ve Gündem ile Millet gazetelerine verilen tazminat cezalarıyla ilgili bilgilerin yer aldığı yazılı bir metin sundu.
Batı Trakya Müslüman Türk Azınlığının durumu ve sorunları hakkında kısa bilgilerin yer aldığı metinde, 1923’ten bu yana Batı Trakya’da Türkçe yayın yapan gazete ve dergilerin yayınlandığını, Türk azınlık mensubu bürokratik engellerle karşı karşıya kaldığı, bazılarının hapis, bazılarının da para cezalarıyla cezalandırıldığı belirtiliyor. Özellikle 1974’ten sonra azınlık basınının daha rahat bir çalışma ortamını yakaladığı belirtilen metinde, son iki yılda Türkçe yayın yapan radyo ve gazetelere verilen para cezaları hakkında geniş bilgiye yer veriliyor.
İskeçe’den Türkçe yayın yapan Kral FM’e verilen para cezasıyla Gündem ve Millet gazetelerine verilen astronomik para cezaları hakkında detaylı bilgilerin yer aldığı metinde, Gündem ve Millet gazetelerinin banka hesaplarına el konduğu, gazetelere verilen yüksek miktardaki para cezaların gazeteleri kapanmakla karşı karşıya bıraktığı ifade ediliyor. Öğretmen Hara Nikopulu tarafından Gündem ve Millet gazetelerine açılan tazminat davaları sonucu Günndem’den Cemil Kabza ve Millet’ten Cengiz Ömer’in 10’ar ay hapis cezasıyla cezalandırıldığı kaydediliyor.
Metinde, Kral fm ve iki haftalık azınlık gazetesine verilen para cezalarıyla ilgili AGİT Medya Özgürlüğü Temsilsi Dunja Mijatovic’in bürosun bilgilendirildiği belirtiliyor.
Yazılı metinde ayrıca Yunanistan’da yazılı, görsel ve işitsel basını düzenleyen yasaların yeniden gözden geçirilmesinin önemine vurgu yapılıyor.
Yazılı metnin öneriler bölümünde Yunanistan’da ifade ve medya özgürlüğünün garanti altına alınması, özellikle azınlık medyasının korunması, verilen paza cezalarının karşı tarafı zenginleştirecek ve gazetelerin kapanmasına yol açacak miktarda olmaması ve medya kanunlarında dile getirilen çoğulculuk ilkesine özellikle dikkat edilmesi gerektiği belirtiliyor.
EFTHİMİU İLE GÖRÜŞME
Öte yandan Cemil Kabza, AGİT Parlamenterler Meclis Başkanı Petros Eftimiu ile özel bir görüşme gerçkelşetirdi. Görüşmede azınlık medyasının karışlaştığı sorunları anlatan Kabza, Gündem ve Millet gazetesine verilen yüksek miktardaki para cezalarıyla ilgili geniş bilgi verdi. Konuyla ilgili bilgiye sahip olduğunu belirten Eftimiu, münferit olayların Yunanistan’da medya özgürlüğünün olmadığı anlamına gelmediğine ifade ederek, konuyu inceleyeceğini söyledi.
DİĞER GÖRÜŞMELER
Cemil Kabza ABD, İseç, Litvanya ve Macaristan temsilcileriyle özel görüşerek, azınlık basının sorunları ve Gündem ile Millet gazetelerine verilen para cezalarıyla ilgili bilgi verdi.
Kabza ayrıca AGİT Medya Özgürlüğü Temsilcisi Dunja Mijatovic ve danışmanı Nora Kovacs, merkezi Amerika’da bulunan Gazetecileri Koruma Komitesi’nin Avrupa ve Orta Asya Program Koordinatörü Nina Agnianova ile de görüştü.
SONUÇ BİLDİRGESİ
İki gün süren konferansın sonunda bir de sonuç bildirgesi yayınlandı.
8 maddelik sonuç bildirgesinde gatezecilere baskı uygulayan kişi ve kuruluşlara, ifade ve medya özgürlüğünü tehdit eden her türlü girişimler ve özellikle farklı seslerin kısılmasına yönelik faaliyetlerin bütün AGİT ülkeleri tarafından cezalandırılması için gerekenlerin yapılması istendi.
