Batı Trakya’da Dimetoka kentinde bulunan ve Avrupa’daki en eski Osmanlı camisi olan 597 yıllık Çelebi Sultan Mehmet Camii 22 Mart 2017 tarihinde çıkan şüpheli yangınla harap olmuştu.
Özellikle caminin ahşaptan geçme yapılmış Avrupa ve Balkanlar’da tek örnek olarak bulunan eşsiz kırlangıç kubbesi yanarak kül olmuş çökmüştü.
Caminin yanmasının üzerinden dört yıl geçti. Ne hatırlayan, ne gündeme getiren ne de ilgilenen olmadı. Ama BİRLİK Gazetesi asla unutmadı unutmayacak, sadece hatırlamakla ve hatırlatmakla kalmayacak, bizzat takip etmeye de devam edecektir.
Bu güne kadar tek bir çivi çakılmadı. Taktiksel olsa gerek, nihayetinde ve en azından “Hellenic ICOMOS Department” konuya ilişkin bir açıklama yaptı.
Dimetoka’daki Çelebi Sultan Mehmed Camii’nde (Dimetoka Beyazıt Camii) çıkan yangının üzerinden 4 yıl geçmesine rağmen ne suçlular bulundu, ne de cami ile ilgili herhangi bir çalışma yapıldı. Cami yandı veya yakıldı, ama gerçek şu ki o günden bugüne kadar hiçbir şey yapılmadı.
Bu vesileyle, dünya mirasını oluşturan değerlerin kriterlerini belirleyen ve denetleyen bir kuruluş olan “Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi” (ICOMOS) Yunanistan Bölümü tarafından bir açıklama yapıldı.
Açıklamada, Bayazıt Camii ile ilgili endişeler ve cevapsız sorular bulunduğunu ileri sürülüyor.
“Çatısının yeniden inşası için uluslararası bir mimari yarışmanın ilan edilmesi gerektiğine inanıyoruz.”
UNESCO’nun resmi teknik danışmanı olan Yunanistan ICOMOS Başkanlığı’nın yaptığı açıklamada, “Bugün, 22 Mart 2017 felaketinden dört yıl sonra, sadece ne olduğu ile ilgili değil, aynı zamanda yetkili birimlerin anıtın restorasyonu için kararlarının doğru yönde ilerleyip ilerlemediğine dair sorular cevapsız kalıyor.” İfadelerine yer veriliyor.
Açıklamada ayrıca, yeni çatının tasarımına ilişkin bir dizi endişeye de yer veriliyor. Açıklamanın devamında yangının verdiği tahribat hakkında, “piramit şeklindeki anıtsal ahşap çatısını, benzersiz boyutu, tasarım ve yapım yöntemleri, onu dünyanın en dikkat çekici ahşap anıtları arasına dahil eden unsurları” tamamen tahrip ettiği hatırlatılıyor.
Açıklamanın devamında Bayazıt Camii’nin yeni çatısının inşası ile ilgili şu hususlara yer veriliyor. “Yeni yapıyı önceden var olan bir anıta entegre etme meselesidir ve anıtı karakterize eden (neyse ki) belgelenmiş morfolojik unsurlar dikkate alınarak sentetik bir problem olarak ele alınmalıdır.
Didimotiho’da (Dimetoka), UNESCO’nun ve uluslararası ICOMOS’un himayesinde, uzman Yunan ve yabancı bilim adamlarının daveti üzerine, anıtın restorasyonu hakkında fikir alışverişinde bulunma fırsatı vermek için uluslararası bir konferans ilan edilmelidir.
Anıtların korunması ve tanıtımı için müdahaleleri yöneten modern metodoloji ve görüşler üzerine diyalog ve düşüncenin geliştirilmesine çeşitli şekillerde katkıda bulunacaktır. Ardından, anıtın çatısının yeniden inşası için uluslararası bir mimari yarışmanın ilan edilmesi gerektiğine inanıyoruz.”
