Yunan-Türk ilişkileri analisti ve Atinalı Avukat Giannis Kimionis, Atina merkezli Militaire web tv’ye konuk oldu. Kimionis, Türkiye ile ilgili ve adaların askerisizleştirilmesi konularında ilginç sözler sarf etti.
Avukat, araştırmacı Giannis Kimionis, “Karasularımızı Girit’in 12 deniz mili güneyine ve batısına genişletmeyle çok basit bir şekilde artık bu işi bitirmektir. Yunanistan’ın harika fikri “Megali İdea”sı vardır ve son ekonomik krize rağmen bunu başarmayı deniyor. Son yıllara kendimizi kaptırmayalım, geçmiş yüzyıllara bakalım ve gelecek için plan yapalım. Ve eğer Türkiye bize engel olmakta ısrar ediyorsa, var olan enerjisini bize engel olmak için kullansın: Tarihte olduğu gibi onu da geçeriz ve o yine koşarak bize ulaşmaya çalışacaktır.” İfadelerini kullanması dikkat çekiyor.
Avukat, araştırmacı Giannis Kimionis söyleşisinde şu ifadeleri dile getiriyor:
Ege’de yasal statü
“Herkes zaman zaman çözümler sunmaya çalıştı. Ege’de Yunanistan-Türkiye ilişkilerini düzenlemesi gereken yasama statüsü, hem 1923 Lozan Antlaşması, hem de 1936 Montrö Antlaşması ve 1936 Paris Antlaşması’dır.
Paris Antlaşması özellikle Oniki Adalar ile ilgilidir. Türkler adaların silahsızlandırılmasından ilk kez söz etmiyor. Silahsızlanmanın ne gariptir ki ne Lozan Antlaşması’nın imzalandığı 1923’te ne de birkaç yıl sonra doğuş zamanı yoktur. Kıbrıs’taki krizin zirve yapmaya başladığı 1964 yılıydı ve Acheson planı ve Yunanistan-Kıbrıs birliği ve Türkiye’nin olası bir üs oluşturmasıydı… (Acheson Planı Nedir? Kıbrıs sorununun tırmandığı 1963-1964 döneminde A.B.D.’nin özel temsilcisi Dean Acheson tarafından önerilen çözüm yolu.) Ancak patlama 1974’te gerçekleşti ve Kıbrıs çıkarması ve işgaliyle hiçbir ilgisi yoktu. Türkiye için bu mesele bitmişti.”
ABD Dışişleri Bakanlığı belgelerinin ifşası
Yunanistan’ın NATO’nun askeri kolundan çıkmasıyla ilgili olduğu için Türkler bu tür konularda yalnız oynuyorlardı. Sonra silahsızlanma hakkında konuşmaya başladılar. Sebep neydi? Biz müttefik olduğumuz sürece bunu “yuttular”.
“Bu altı yılda Türkler, Yunanistan’ın savunma sistemini zayıflatmak için her şeyi yaptı. Tekrarlanan siyasi ve diğer çabaların gösterdiği gibi ve çok yakın zamanda ortaya çıktığı gibi, bu noktaya geldi ve gerçekten de Militaire okuyucusu olarak hakkını vermeliyim.
Militaire ile işbiriliği yapan bayan Fanoula Argirou, Eylül 2022’de Dışişleri Bakanlığı’ndan alınan ve gizliliği kaldırma tarihi 1981 olan belgeleri ortaya çıkardı: Bu belgelerde, 1981’de, bu adaların askerden arındırılıp arındırılmadığı konusunun yeniden gündeme getirildiği belirtiliyordu. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın belgeleri, yasal olarak askerden arındırma sorununun olmadığını belirtiyor. Bahsedildiği gibi, mesele karada mevziler inşa etme ve deniz kuvvetlerini barındırmak üzere iskele inşa meselesi olduğunu belirtiyor. Bu nedenle askerden arındırma söz konusu değildir. Bu, Dışişleri Bakanlığı tarafından kanıtlanmıştır.”
Yunan Takımadaları nasıl kuruldu?
Ancak konuyla ilgili başka belgeler de var. “1923 ayrı bir antlaşmayı, Birinci ve İkinci Balkan Savaşlarının devamı niteliğindeki, Yunan takımadalarındaki adaların statüsüne ilişkin 1914 Londra Antlaşması’nı ifade eder.
Burada bir parantez açalım: Takımadalar kelimesi yasal olarak tanınmış olsa da, yasal olarak takımadalar devleti anakara üssü ile uzak ada bölgesi arasında uluslararası bir deniz ayırsa da ana kara devletin adalarıdır. Yani bu, 1982 tarihli Uluslararası Deniz Hukuku’na, Montego Bay Antlaşması’na geçmiş, hatta terminolojik olarak Ege Denizi’nde bir Takımada olarak adlandırılmıştır.
İngilizler 1981’den beri bunu Türklere izah ediyorlar ve “şansınız yok uğraşmayın” diye haykırıyorlar. Bunu ifşa eden Fanoula Argirou’dan bahsediyorum. Çünkü gerçekten etkileyiciydi ve gördüğümde şaşırdım ve dedim ki: Bunca yıldır bu belgeleri neden kimse araştırmıyor?
Elimizde 1923, 1974, 1936’da aşağıdakilerin başarıldığı Montrö Antlaşması var: 1923’ten 1936’ya kadar Ege’den Karadeniz’e uzanan Boğazların işleyişini düzenleyen uluslararası Boğazlar Komisyonu vardı. O zamanki Sovyetler Birliği ve diğer Karadeniz devletleri için tek deniz geçidi olduğunu hatırlatırım.
Bu Uluslararası Komisyon, İngilizler, Fransızlar ve Amerikalılar’dan oluşuyordu. Tabii ki, Sovyetler Birliği kara koyundu, ancak Sovyetler için komisyon da kırmızı bayraktı.”
Türkler Yunanistan’a teşekkür ettiğinde
1936’da Sovyetlerin baskısıyla, uluslararası Boğazlar Komisyonu lağvedildi, iki bölgenin silahsızlandırılmasına izin verildi ve gerçekten de 24 saat içinde yapıldı: Deniz yolunun her iki yakasında da kilometrelerce silahsızlandırıldığını hayal edin. Doğu Trakya’nın yarısında ve Küçük Asya’nın (Anadolu) yarısında Türk ordusu yoktu.
Ve bunu telafi etmek için, aynı dönemin 1936’daki TBMM tutanaklarından ve 1938’de Yunan ve Türk Dışişleri Bakanlıkları arasında yapılan sözlü yazışmalardan da görüldüğü gibi, bunu telafi etmek için Kuzey Ege adalarının askerileştirilmesine izin verildi. Ben de diyorum ki, 1936’da Kuzey Ege ve Oniki Adalar neden halen İtalyan işgali altındaydı.
Peki tam olarak neden bahsediyoruz? Türkler tam olarak ne istiyor? Kendi belgeleri, “topraklarımızı askerileştirmeyi kabul ettiğiniz için ve adaları askerileştirmenize hiçbir itirazımız yok” diyerek Yunanlılara neredeyse teşekkür ediyorlar.”
Oniki Adalar için geçerli olan nedir?
“Şimdi Oniki Adalar’a gidelim: 1946 Barış Antlaşması, İkinci Dünya Savaşı’nda muzaffer Müttefik Güçler ile mağlup İtalya arasındadır. Türkiye bu anlaşmaya taraf değildir. Neden? Çünkü basitçe savaş ilan etmemişti.
İtalya 1943’te teslim oldu ve savaşın sona erdiği 1945’e kadar Nazi Almanyası ile ittifak kurdu. Böylece yoğun bir diplomatik geçmişin ardından sıra Yunanistan’ın savaş tazminatına geldi. İngilizler arka planda Onikiada’nın Türkiye’ye verilmesini teklif etmişlerdi.
Dışişleri Bakanı Molotov, Joseph Stalin’in emriyle Oniki Ada’nın SSCB tarafından savaş tazminatı olarak alınacağını söylediğinde Yunanistan onları bir “karambolden” aldı. Ve aniden Sovyet filosunun burnumuzun dibinde olacağından korkuyorlardı. Ve mesele sihir gibi çözüldü. Çünkü Yalta anlaşmasıyla Yunanistan bu taraftan gelmişti… Venizelos’un da dediği gibi: “Sadece menfaat vardır, hak yoktur, dostluk yoktur…”
Ege’ye gelince de, askerden arındırma meselesi artık bir mesele değildir. Konu Oniki Ada değil, çünkü Türkiye’nin konuşmak için bir nedeni yok. Ama bir sözleşme tarafı olan İngiltere’nin konuştuğunu ve bir konuyu gündeme getirdiğini varsayalım. 1946 Barış Antlaşması’nın, İtalya’nın askerileştirilmesine izin verildiğinde iki kez değiştirildiği kaydedildi. 1951 ve 1952’de İtalya NATO’ya katıldığında.
Ayrıca, Yunanistan ve Türkiye aynı gün NATO’ya katıldı. Askeri İttifak’a kabul belgesini imzaladılar, yani bu iki devletin, bu örgütün iç kurallarına göre birbirlerini suçlamaları düşünülemez.”
Askerisizleştirilmeden kimler yararlanır?
“Türkiye’nin istediği, benim lehime olmadığı sürece. Çünkü bugünün verilerini alırsak, üçüncü taraf bir gözlemci ne görür: Ege adalarının silahsızlandırılmasından kim yararlanıyor? Kesinlikle Türkiye değil. Türkiye güçlü bir güç, kimse bundan bahsetmiyor. NATO’da ikinci sırada yer alan Kara Kuvvetlerine ve Küçük Asya (Ege kıyıları) kıyılarında hazır bir Ege Ordusu’na sahiptir.
Bu uluslararası denizcilik merkezindeki kritik noktalardaki Yunan adalarının askerileştirilmesi bence Türkiye’den çok Rusya’nın talebidir. Yararlanıcı Ruslar’dır.
Ayrıca, 1964-1965 yılları arasında Sovyetler Birliği’nin, yakın zamana kadar oradaydılar, daha önce orada Akdeniz filosunun Sovyet gemileri için iki demirleme yeri kurduğunu belirtiyor: Biri Antikithira’nın dışında, diğeri ise neredeyse Nisiros’un dışındaydı. Ve bunu neden 1964-1965 diyorum, çünkü yine Yunanistan-Türkiye krizi ve Kıbrıs’ın Yunanistan ile birleşmesi planı sırasında Sovyetler fırsat buldu ve uluslararası sularda fiilen bir deniz üssü kurdu.
Artık bilim ilerlediği için bu demirlemelere gerek kalmayabilir ama Rus filosu sürekli bir aşağı bir yukarı inip çıkıyor. Ukrayna’da savaş başlamadan önceki duruma atıfta bulunuyorum, çünkü o dönemden sonra Boğazlar savaş gemileri için geçişe kapandı.
Ama yine de, anlaşmalarla şaraba su katıyorlar gibi görünüyor: Evet, Ukrayna’dan gelen tahıl ve gübrelerle ilgili, ancak Türkiye’nin izniyle oluyor. Ama gemilerin geçeceği konusunda ilk adım atıldı. Yani Montrö Antlaşması’nı birkaç gemi için paçavra haline getirmeye çalışıyorlar. Ancak anlaşma kaldı ve uluslararası kamuoyu oturup izlerken, adaların askerden arındırma saçmalıklarını da oturup dinliyor ve izliyor.”
Türk-Libya Paktı
“Türkiye-Libya Anlaşması” bir canavarlıktır ve Uluslararası Hukukun yersiz, çağ dışında bir yorumdur. İki devlet gelip diyor ki: “Denizi aramızda bölüyoruz ve ara yerde bir ülkenin olması umurumuzda değil.” Yani ara yerde 5-6 ülke olsa da İngiltere’nin Moritanya ile denizi ikiye böldüğünü düşünün.
Batı kamuoyunun işittiği bu! Dolayısıyla imzalayan kim olursa olsun, gerçekte nasıl çözülecek? Girit’in 12 deniz mili güneyine ve batısına genişletmeyle çok basit bir şekilde bu işi bitirmektir. Uluslararası Hukuk orta çizgi kuralına sahip olduğumuzu söylüyor. Türkiye, Libya ile deniz sınırı istiyorsa, bırak Osmanlı’yı canlandırsın, ama aynı zamanda neredeyse tüm Ortadoğu’da bir dolambaçlı yol yapmak zorunda kalacak. Çünkü Yunanistan ile olan iştahın işe yarayacağını düşünmüyorum, bu hesabı tutmayacak.
Yunanistan, ne IŞİD’in finanse ettiği devletler, ne de parçalanmış Suriye’dir, Türklerin dediği gibi ‘bir gece bir bölük göndereceğim’, bunu ‘sarhoş’ Türkler söylüyor. Bağımsızlıkları için Amerikan silahlarıyla savaşanlar kesinlikle Kürt savaşçı grupları değil, ahmaklardır.
Yunanistan’la savaş başlatıp kazanmayı düşünen ciddi bir Türk siyasetçi olduğunu sanmıyorum. Ve bu, ona (Türkiye) meydan okumamız gerektiği anlamına gelmez, ancak Ulusal Stratejinin formülasyonu bu olmalıdır.
Yunanistan’ın harika fikri “Megali İdea”sı, kültürel ışınları, homojenliği, mavi ve beyazı, Yunan gemilerinin dünyanın 7 denizinde her yerde olması, Yunan bilim adamları, kültürel rezervi, ekonomik çabası son krize rağmen bunu başarmayı deniyor.
Son yıllara kendimizi kaptırmayalım, geçmiş yüzyıllara bakalım ve gelecek için plan yapalım. Ve eğer Türkiye bize engel olmakta ısrar ediyorsa, var olan enerjisini bize engel olmak için kullansın: Tarihte olduğu gibi onu da geçeriz ve o yine koşarak bize ulaşmaya çalışacaktır.”
