“Erdoğan güvenilir arabulucu, Türkiye hareket ediyor, biz? Miçotakis ve Anastasiadis, kamuoyunu “ebedi düşman” korkusuna sabit tutmaktan başka ne yapmayı biliyorlar?”

Uluslararası İlişkiler uzmanı Kiriakos Pieridis, “Erdoğan Türkiye’si sonuç almak için nasıl dış politika yapılabileceği yöntemini gösteriyor, Yunanistan ve Kıbrıs (Güney) diplomasisi 6 yıldır ne kadar tek boyutlu seçimler içinde sıkışıp kaldığını gösteriyor. Pieridis, Abdülhamid Han’ı izlemek ve bir sonraki krizi beklemek nasıl bir dış politikadır? Miçotakis ve Anastasiadis, kamuoyunu “ebedi düşman” korkusuna sabit tutmaktan başka ne yapmayı biliyorlar?” ifadelerini kullanarak Yunanistan ve Güney Kıbrıs liderleri Miçotakis ve Anastasiadis’i eleştiriyor.

Güney Kıbrıslı Uluslararası İlişkiler mezunu deneyimli gazeteci-yazar Kiriakos Pieridis 21 Ağustos tarihinde kaleme aldığı makalesinde Türkiye ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dış politikada ve diplomaside başarılı bir çalışmayla Türkiye’ye kazanımlar sağladığını, 6 yıldır Yunan ve Kıbrıs (Güney) diplomasisinin ne kadar tek boyutlu seçimler içinde sıkışıp kaldığını vurguluyor.

Uluslararası İlişkiler uzmanı Kiriakos Pieridis’in yazısında şu ifadeleri kullanıyor:

“Türkiye hareket ediyor, biz?

“Kıbrıs’ta rota değişikliği ihtiyacı acildir. Yaz ortasında, BM Genel Sekreteri bir kez daha Kıbrıslıları hidrokarbonları Kıbrıs sorununun çözümü için işbirliği perspektifinde görmeye çağırdı. Şimdiye kadar duyulmadı. BM ve AB’deki herkes doğal gazı kontrol edilemez bir rekabet kaynağı olarak görüyor. Neden olduğu maliyetler Kıbrıs’ta katlanılmaz hale geliyor. Sonunda, bölünme kalıcı olacak ve enerji yatakları da denizin dibinde kalacak.

Yaz sıcakları boyunca haftalarca Yunan ve Kıbrıs (Güney) hükümetleri, “Abdülhamid Han’ın çıkışıyla nasıl başa çıkacaklarına dair harita üzerinde senaryolar ürettiler. Nihayetinde Türkiye, yeni yedinci nesil sondaj gemisini kıyılarından 55 km uzaklıktaki kendi kıta sahanlığında Ekim ayına kadar çalışmak üzere gönderdi. Tüm reaksiyon senaryoları işe yaramaz halde kaldı. Onların yerini yine Türkiye’nin bir sonraki hamlesinin ne olacağına dair spekülasyonlar aldı: Kıbrıs MEB’i ve Kastellorizo (Meis) mu?

Olay, 6 yıldır Yunan ve Kıbrıs (Güney) diplomasisinin ne kadar tek boyutlu seçimler içinde sıkışıp kaldığını gösteriyor. Türkiye ile sorunlar derinleşiyor, neredeyse su sızmayacak hale geldi. İkili karşı iddiaları ve her zaman yerel basını ilgilendiren bir duruma geldi. Böyle bir malzeme ile ne değiştirilebilir ki? Bugün Kıbrıs’ın konumu çok zor. Doğu Akdeniz’deki tüm enerji projelerinden izole edilmiş ve aynı zamanda stratejik bir çıkmazda yer almaktadır.

“Güvenilir Arabulucu”

Bu süreçte Türkiye karar verdi ve diplomatik ağırlığını başka yerlere atıyor. Büyük açılımlar yapıyor ve sürekli haberler üretiyor. 17/8 Çarşamba günü, Türkiye’nin İsrail ile diplomatik ilişkilerinin aylarca süren çalışmaların ardından tamamen onarıldığı açıklandı. On yıllık “Mavi Marmara” krizi kapandı. İki ülkenin daha hayati kalıcı çıkarlarına yol açtı: bölgede işbirliği ve istikrar.

Ukrayna’daki savaşın ortasında, Tayyip Erdoğan ağustos ayı boyunca merkezi bir arabulucu rolüyle üst düzey hamlelere devam etti. Bir ay içinde ikinci kez Vladimir Putin (5/8) ile buluştuğu sayfiye kenti Soçi’ye gitti. Erdoğan, Ukrayna’dan tahıl ihracatı için İstanbul Anlaşması’nın başarılı arabuluculuğunu kendi dosyasına kaydettirdi. Şimdiye kadar yüz binlerce ton tahıl taşıyan 25’ten fazla ticaret gemisi savaş bölgesinden çıktı. ABD, Türkiye’yi alenen övdü. Genel Sekreter Antonio Guterres, Tayyip Erdoğan ile birlikte 18/8 Perşembe günü Ukrayna’da Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky ile üçlü bir toplantıya katıldı. Erdoğan’ın hedefi, BM’nin barış müzakerelerine başlamasına yardımcı olmak.

Türkiye, Ukrayna’daki karmaşık savaş sonrası sahnede başarılı bir eksen etrafında ilerliyor. Haziran sonunda, İsveç ve Finlandiya’nın katılımı için NATO ile ilgili sorunları yoluna koydu. İttifak’ın iki yeni üyesi ile Türkiye’yi ilgilendiren ikili konularda halihazırda bir işbirliği mekanizması çalışıyor. ABD, Avrupa’daki yeni dönemin zor koşullarının gerektirdiği işlevsel işbirliği ilişkisini Tayyip Erdoğan ile yeniden bulduğuna inanıyor. İkinci düzeyde, Doğu Akdeniz’deki sorunların, tırmanmaya neden olmamak için bir miktar yönetim alacağını umuyorlar. Oraya kadar!

“Pasiflikten namevcudiyete kadar”

Erdoğan Türkiye’si sonuç almak için nasıl dış politika yapılabileceği yöntemini gösteriyor. Pek çok düzeyde inisiyatifle hareket ediyor, siyasi ağırlığını kullanıyor ve en tepede aksiyonlar alarak konumunu sürekli geliştiriyor. Aksine, Atina ve Lefkoşa, gerçek diplomatik arenada sınırlı bir etkiye sahip kısır bir döngü içine sıkışmış kalmış durumda.

Abdülhamid Han’ı izlemek ve bir sonraki krizi beklemek nasıl bir dış politikadır? Miçotakis ve Anastasiadis, kamuoyunu “ebedi düşman” korkusuna sabit tutmaktan başka ne yapmayı biliyorlar?

Türkiye ile İsrail arasındaki yeni işbirliği dönemi, Ortadoğu’da Yunanistan ve Kıbrıs arasındaki üçlü işbirliğinin içeriğine ilişkin yanılsamalara son veriyor. Benzer şekilde önemli bir gelişme de 15 Haziran’da Kahire’de yaşandı. İsrail ve Mısır, AB’ye doğalgaz transferi için Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen’in huzurunda bir anlaşma imzaladı. Sonuçta, “üçlü” planlar bu kadar uzun süre ne getirdi? Her şey fiyaskoydu! Doruk noktası, East Med hayalet boru hattıdır.

En sert ders Kıbrıs ile ilgilidir. Lefkoşa’da birileri BM müzakerelerini bırakmayı ve nihayet Kıbrıs sorununu altı yıllığına rafa kaldırmayı düşündü. Başkan Nikos Anastasiadis ve ekibi. Sebep oldukları tek şey, önümüzde bir dağ yığını sorun. Kesinlikle basiretsizlik ve art niyetten dolayı Türkiye’nin tepkisinin boyutunu küçümsediler. Başardıkları tek şey Kıbrıs’ı (Güney) izole etmek oldu.

“Sert ders – rota değişikliği”

Kıbrıs’ta rota değişikliği ihtiyacı acildir. Yaz ayları ortasında, BM Genel Sekreteri bir kez daha Kıbrıslıları hidrokarbonları Kıbrıs sorununun çözümü için işbirliği perspektifinde görmeye çağırdı. Şimdiye kadar duyulmadı. BM ve AB’deki herkes doğal gazı kontrol edilemez bir rekabet kaynağı olarak görüyor. Neden olduğu maliyetler Kıbrıs’ta katlanılmaz hale geliyor. Sonunda, bölünme kalıcı olacak ve enerji yatakları da denizin dibinde kalacak.

Avrupa Birliği, öngörülen rotayı değiştirmenin bir yolunu arıyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen (4/8) Kıbrıslılara iki Güven Artırıcı Önlem (CBM) önererek güçlü bir mesaj gönderdi:

Birincisi, “örneğin, FSRU (sıvılaştırılmış yüzen gaz birimi) aracılığıyla üretilecek elektriğin paylaşımı ile ilgili olarak, MEB’deki hidrokarbon kaynaklarından yararlanmak için iki topluluk arasında bir anlaşma”.

İkincisi, “bütün ada için elektrik şebekelerinin özelliklerine uygun iki toplumlu bir güneş enerjisi birimi”.

AB Kıbrıs’ta enerji yönetimi konusunda daha geniş bir görüşme için tetikleyici bir kıvılcım bulmaya çalışıyor. Doğal gazın, Kıbrıslıların gözlerini açabilmeleri için işbirliği için bir katalizör olmasını istiyor. Doğal gaz yataklarının işletilmesi ile yeşil kalkınmanın (fotovoltaik) finansmanı arasında bağlantı kurmak idealdir.

Layen’in önerileri iki engelle karşılaşıyor. Birincisi siyasi irade. Ortaya çıktıklarında, Kıbrıs hükümeti onları şüpheyle gördü, sanki kendi huzurunu bozuyorlarmış gibi. Cumhurbaşkanı (Anastasiadis), Türk tarafından reddedilen, hiç devam etmeseler bile kendi Mutabakat Muhtırası’nı tercih ediyor. Ersin Tatar ise kendi tarafınca toplum olarak değil, “devlet” olarak ortaya çıkacak bir MEB arıyor. Statükoyla bir sorunu yok. İşgal altındaki toprakların Türkiye’nin hızlandırılmış entegrasyonuna dahil olması onun gücüne hizmet ediyor.

Çıkmazlar üretmeye devam eden asıl engel, BM müzakere çerçevesinin ortadan kaldırılmasıdır. Laien’in MOE’leri yerleşik atmosferi değiştirebilir. Sorumluluk Kıbrıs Rum tarafına ve liderliğine düşüyor. Şubat 2023’te: gidişatı değiştirmek istiyor mu?

Kıbrıs’tan, Crans Montana’da kaybedilen müzakere edilmiş müktesebatı geri almakla ilgilenip ilgilenmediği ve bunun neticesinde neyin karşılığında yanıt vermesi isteniyor. BM Genel Sekreteri tarafından sunulan (Guteres çerçevesi) gibi bir çözüm için stratejik bir anlaşma, karşılığında hidrokarbonların ortak kullanımı ve projelerin uygulanması için ortak bir Kıbrıs Rum ve Kıbrıs Türk işbirliği grubunun çalışmasını sağlayabilir. Bu elbette BM ve AB ile güçlü bir irade ve yoğun bir çalışma gerektiriyor. Ve tabii ki de Türkiye ile “ağır” bir diplomasi.

Kıbrıs böyle bir stratejik hamle yapabilir mi?”

Kiriakos Pieridis kimdir?

Kiriakos Pieridis 1967 yılında Agios Epiktitos Girne’de doğdu. Lefkoşa’da Kikkos A’ Lisesinden mezun oldu. Atina’da Panteion Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde okudu.

1990 yılından bu yana Kıbrıs’ın (Güney) RİK Devlet Radyo ve Televizyonunda (Kıbrıs Radyo Vakfı – RİK) çalışmaktadır. Kıbrıs’ın (Güney)  Avrupa Birliği’ne entegrasyon süreciyle ilgili RIK’ten TV programlarının araştırılması ve sunumuyla ilgilendi.

Profesyonel kariyerinin başlangıcından itibaren Kıbrıs’ta (Güney) haftalık ve günlük gazetelerle (Morning News, To Vima, Agon, Politis, Neos Typos) işbirliği yaptı.

Atina’daki eğitimi sırasında Rum ve Kıbrıslı Öğrenci Hareketi’nde aktif olarak yer aldı ve 1987 ve 1988’de Atina Kıbrıs Ulusal Öğrenci Birliği (EFEK) Yönetim Kurulu üyesiydi. “Kıbrıs’ta Toplumumuzun Modernleşmesi İçin Düşünce Grubu”nun (OPEK) kurucu üyesidir.