Ülkemiz Yunanistan’ın içine düştüğü ekonomik durum neticesinde Atina başta olmak üzere büyük şehirlerde giderek artan isyan dalgası dünyada ekonomik çevrelerin korkmasına neden oluyor. Çeşitli yabancı basında yer alan haberlere göre, ülkemiz Yunanistan’ın durumu “çok vahim” olarak değerlendiriliyor.
Geçtiğimiz günlerde Avrupa Birliği Denizcilik ve Balıkçılık Komiseri Maria Damanaki, “Yunanistan ya AB-IMF ile anlaşır, ya da Euro bölgesinden atılır” sözleri herkesi korkutmuşa benziyor. Bu haberin yayılması üzerine Yunan halkı paralarını çekmek üzere 26 ve 27 Mayıs tarihinde bankalara hücum etti.
Yabancı basından derlediğimiz haberlerde durum şöyle özetleniyor.
“YUNANİSTAN, TÜM DÜNYAYI KORKUTMAYA BAŞLADI”
Avrupa Birliği (AB) ve IMF’den aldığı 110 milyar Euro krediye rağmen yeniden iflasın eşiğine gelen Yunanistan, tüm dünyayı korkutmaya başladı. Kemer sıkma programını uygulamadığı için IMF’nin Hazıran’da yeni kredi dilimini serbest bırakmayağının işaretlerini vermesi ve ülkenin Temmuz ayı ortasına kadar yetecek parasının kalması, yeni bir krizin işaretleri oldu. 327 milyar Euro kamu borcu bulunan Yunanistan’ın temerrüde düşmesinin yani borçlarını ödeyememesinin özellikle Euro Bölgesi bankacılık sisteminde ciddi bir kaosa yol açacağı öngörülüyor.
Komşu’nun bu duruma düşmesi halinde 2008’de yaşanan küresel ekonomik krizin fitilini ateşleyen Lehman Brothers’ın batışından daha büyük bir faleketin dünyayı sarmasından korkuluyor. Bunun nedeni ise yatırımcıların elinde bulunan yaklaşık 270 milyar euroluk Yunanistan tahvili. Bu tahvillerin 100 milyar euroluk kısmı, başta Avrupalılar olmak üzere, bankaların elinde bulunuyor. Sigorta şirketleri, emeklilik fonları ve merkez bankaları da geriye kalan 170 milyar euroluk kısma sahip. Avrupa’daki banka düzenlemelerine göre, Euro Bölgesi ülkelerinin çıkardığı tahviller riskli görülmüyor. Bu düzenleme, aslında daha riskli Euro Bölgesi ülkelerine bir teşvik olması amacıyla benimsenmişti. Böylece bu ülkeler normal koşullarda ödeyecekleri faizin daha altında oranlarla borçlanabildi. Bankalar da, riskli Euro Bölgesi ülkelerinin tahvillerini almayı tercih etti, çünkü onların faizi risksiz ülkelerin tahvillerine kıyasla daha yüksekti.
Büyük kriz kapıda
Bankalar tahvilleri alırken kenara hiçbir ek sermaye koymak zorunda değildi. Ancak Yunanistan temerrüde düşerse, bankaların, halihazırda zararlarını karşılayacak sermayeleri yok. Böyle bir durumda, başta Yunanistan, Almanya ve Fransa bankaları olmak üzere, elinde Yunanistan tahvili olan tüm bankaların sermaye tabanları eriyecek. Ya hükümetlerin bu bankalara sermaye aktarması gerekecek ya da bankalar batacak. Hatta ciddi miktarda Yunanistan tahvili taşıyan Avrupa Merkez Bankası’nın bile yeniden sermayelendirilmesi gerekecek.
Hangi bankanın elinde ne kadar Yunanistan tahvili olduğunu bilinmiyor. Bunun bilinmesi, Yunanistan’ın temerrüde düşmesi durumunda yaşanacak paniğin bir tarifini oluşturabilirdi. Her banka kendi elinde ne kadar Yunanistan tahvili olduğunu bilecek ancak diğer bankaların taşıdığı Yunan tahvili miktarını öğrenemeyecek. Böyle bir durumda, hiçbir banka diğerine güvenmeyeceği için bankalar birbirlerine kredi vermez hale gelecek. Böylece, mortgage sorununun yol açtığı kredi krizine benzer bir kriz çıkacak. Kredi krizi, Avrupa ekonomisi ve finansal kurumlarının aldığı hasarı derinleştirecek.
CNBC.com’a göre, bu senaryonun gerçekleşmesi, Lehman’ın batmasının yol açtığı krizden de büyük bir krizi tetikleyecek. Yunanistan’ın temerrüde düşmesinin, diğer sorunlu ülkeleri de benzer bir yol tercih etmeye teşvik etmesinden korkuluyor. Europe Economics’ten Andrew Lilico’ya göre, Portekiz ve İrlanda, Yunanistan’da yaşanabilecek kaosun boyutuna bakarak, temerrüt seçeneğini kullanıp kullanmamaya karar verecek.
Kredinin 5. taksidi havada kaldı
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Yönetim Kurulu üyesi ve Hollanda Merkez Bankası Başkanı Nout Wellink Atina yönetiminin, IMF’nin 110 milyar euroluk Yunanistan’ı kurtarma paketinin 5’inci diliminde kendi üzerine düşen 3.3 milyar euroluk kısmını serbest bırakması için gerekli koşulları sağlamasını beklediğini söyledi.
Wellink, “Yunanistan’a bunu çözmesi için çok büyük baskı var. Zor bir durum. Sonunda Yunanistan’ın koşulları karşılayacağından eminim. Bunun anlamı, sadece o zaman AB ve IMF’nin ‘Evet’ diyebileceği” dedi. AB ve IMF’nin 110 milyar euroluk kurtarma paketinin 5’inci dilimi, 3.3 milyar eurosu IMF’den olmak üzere 12 milyar eurodan oluşurken, bu dilimin Yunanistan gerekli koşulları sağlarsa 29 Haziran’da serbest bırakılması planlanıyor.
Atina’da yayımlanan Kathimerini gazetesi de Eurogroup Başkanı Jean Claude Juncker’in “Avrupalılara 29 Haziran’da IMF kasasından 5. taksidin çıkarılmasının işlevsel açıdan mümkün olmadığını” söylediğini vurguladı. Gazete, ödemenin AB tarafından üstlenilmesine de atıfta bulunan Juncker’in, “Almaya, Finlandiya, Hollanda ve başka ülkelerdeki bazı parlamentolarda böyle bir gelişmeye isteksiz bakılması nedeniyle bunun mümkün olmadığını” da sözlerine eklediğini vurguladı.
